مطالعۀ اثر تغييرات بارش بر ميزان آبدهي رودخانۀ دركه طي سال‏ هاي 1368‌ـ 1391

A study of the effect of rainfall variability on Darakeh river flow rate during 1989-2012

بارش و دبي جريان از مهم‌ترين پارامترهاي اقليمي و هيدرولوژيكي هستند كه بررسي و شناسايي رفتار آنها در مديريت منابع آب اهميت زيادي دارد. از مناسب‏ ترين روش‏ هاي موجود براي ارزيابي شرايط هيدروكليماتولوژي در حوضه‏ هاي آبريز، تحليل روند است كه به‌ منظور بررسي تغييرات يك متغير در طول زمان استفاده مي‌شود. تحقيق حاضر در دو بخش انجام شده است كه در بخش اول به بررسي اثر تغييرات بارش بر دبي رودخانۀ دركه طي سال‏هاي 1368‌ـ 1391 مي‌پردازد. بدين‌منظور از داده ‏هاي بارش ماهانۀ ثبت‌ شده در ايستگاه هفت‏ حوض‌ـ دركه استفاده شده و آزمون‏ هايي مثل روش گرافيكي من‌ـ كندال و رگرسيون خطي به‏ كار گرفته شده است. همچنين ناهنجاري‏ هاي بارش و آبدهي رودخانه طي دورۀ 24 سالۀ مطالعه‌شده بررسي شده است. نتايج نشان‏ مي‌دهد سري زماني بارش در حوضۀ دركه روندي مثبت و ‌افزايشي داشته، هر چند اين روند معنادار نيست. آبدهي رودخانه نيز در دورۀ بررسي‌ شده با شيب بسيار اندكي افزايش يافته است و روند ندارد. در‌مجموع، مي‌توان نتيجه گرفت كه به‌ جز برخي بازه‏ هاي زماني خاص، افزايش و كاهش بارش و دبي همسو نبوده است. بخش دوم به پيش‌بيني بارش آيندۀ حوضه با استفاده از مدل اقليمي MRI-CGCM2.3.2a تحت سناريوي انتشار A1B در سه افق زماني 2030، 2060، و 2090 مي‏ پردازد. نتايج در‌مجموع نشان از كاهش مقدار بارش حوضه در دورۀ آتي دارد.

Rainfall and flow rate are of the most important climatic and hydrologic parameters whose investigation and determination of their behavior are of great importance in water resources management. One of the most suitable methods available for assessment of hydro-climatological conditions in the watershed is trend analysis which is used to examine the changes of a variable during time. Current study has been implemented in two parts. The first part of the study investigates the effect of rainfall changes on Darakeh river flow rate between 1989- 2012. To do this, monthly recorded data of rainfall from Haft Howz station (on Darakeh river) and methods such as graphical Mann-Kendall and linear regression tests were used. In addition, rainfall and river discharge anomalies were examined during the 24-year period. The results indicates that rainfall time series in Darakeh watershed has a positive and rising trend, though this trend is not significant. Also river flow rate increases with a slight slope during the studied time period and doesn’t show a significant trend. Totally it can be concluded that except for some particular time periods, increase and decrease in the amount of rainfall and river flow rate has not been concordant. The second part predicts the future rainfall in the catchment using MRI-CGCM2.3.2a under A1B emission scenario for three time horizons (2030, 2060, and 2090). The overall results are representative of reduction in rainfall in Darake river basin in the future.