مقايسۀ دو نوع تراكم كشت گونه آتريپلكس كانيسنس (Atriplex canescens) براي ترسيب كربن در مراتع نودهك قزوين

(Compariison off Densiitty iin Two Pllanttattiion Types off Attriipllex canescens ffor Carbon Sequesttrattiion (Case sttudy: Nodehak, Qazviin

به‌منظور بررسي توان گياه آتريپلكس براي ترسيب كربن، از گونه آتريپلكس كانيسنس (Atriplex canescens) در ايستگاه مرتع نودهك در استان قزوين استفاده شد. اين گونه گياهي در طرح آماري كرت خرد شده در قالب بلوك‌هاي كاملاً تصادفي كاشته شد. تيمارهاي اصلي فاصله كاشت بوته (تراكم) در دو سطح 2×2 متر و 4×4 متر و هر تيمار اصلي شامل تيمارهاي فرعي بلندي (ارتفاع) هرس در چهار سطح (تيمار بدون هرس يا شاهد، هرس كامل يا كف بر، هرس از ارتفاع 20 سانتيمتر و هرس از ارتفاع 40 سانتيمتر) است. مقدار كربن در زيتودة (بيوماس) هوايي و زيرزميني به تفكيك تيمارهاي اصلي و فرعي محاسبه شد. نتايج نشان داد كه ميانگين كربن زيتوده هوايي و زيرزميني در واحد سطح در تيمار اصلي تراكم 2×2 متر بيش از تراكم 4×4 متر بود و بين آنها اختلاف معني‌دار وجود دارد. در تراكم 2×2 متر، كربن زيتوده كل با مقدار 2370 كيلوگرم بر هكتار در حدود دو برابر مقدار كربن زيتوده كل در تراكم 4×4 متر است. تيمارهاي بدون هرس (شاهد) و هرس از ارتفاع 40 سانتيمتر با قرار گرفتن در يك سطح، نسبت به ساير تيمارهاي ارتفاع هرس از وضعيت بهتري برخوردار هستند. از نظر مقدار ترسيب كربن كل، بين تيمارهاي اصلي تراكم و همچنين تيمارهاي فرعي ارتفاع هرس، اختلاف معني‌داري وجود ندارد و ميانگين ترسيب كربن كل در تراكم 2×2 متر، 59/16 تن در هكتار و در تراكم 4×4 متر، 59/81 تن در هكتار است. با توجه به نتايج به دست آمده از اين پژوهش كه در قالب طرح آتريپلكس‌ كاري، بررسي فاصله كاشت و ارتفاع هرس انجام شد، در منطقة مورد بررسي براي كاشت گونه آتريپلكس كانيسنس، فاصله كاشت 2×2 متر نسبت به فاصله كاشت 4×4 متر مؤثرتر است. مي‌توان چنين برداشت كرد كه مديريت صحيح در اراضي مرتعي، افزايش ذخيره كربن زيتوده تا 1512/3 كيلوگرم در هكتار را در پي خواهد داشت و موجب افزايش ترسيب كربن تا ميزان 59626/6 كيلوگرم در هكتار مي‌شود.

Growth of human population and increase in using of fossil fuel, cause to increase of greenhouse gases concentration such as atmospheric carbon dioxide over recent decades. In this study, the role of Atriplex canescens in carbon sequestration of experimental rangeland station of Nodehak in Qazvin province was investigated. The main treatment applied in a split plot design using the randomized completely blocks including two densities of 2×2 m and 4×4 m. In each treatment, four pruning heights consisting of without pruning (control treatment), completely pruning, pruning in 20 cm and 40 cm above ground. The carbon amount was measured for above and underground biomass and pruning heights, separately. The results showed that mean carbon amount in above and underground biomass per area unit in 2×2 m treatment is significantly higher than 4×4 m treatment. In 2×2 m spacing, the total carbon amount of total biomass (2370 kg/ha) was twice as much amount as 4×4 m treatment. No significant difference was observed in total sequestrated carbon in plant spacing and pruning height treatment. Mean total carbon sequestration per hectare was 59.16 and 59.81 ton in 2×2 m and 4×4 m treatments, respectively. The results suggest that good management practices in rangelands result in increased carbon storage and sequestration of 59626.6 kg/ha.