بررسي نقش تغييرات كاربري اراضي بر بيابان زايي اراضي محدودۀ درياچه نمك با استفاده از داده‌هاي دور‌سنجي

Effect Of Land Use Changes On Desertification Using Remote Sensing In Daryacheh Namak Area

به ‌منظور مديريت بهتر و استفاده بهينه از منابع طبيعي تشخيص به موقع و دقيق تغييرات عوارض سطح زمين تأثير مهمي بر درك بهتر بين پديده‌هاي انساني و طبيعي دارد. با پايش تغييرات كاربري اراضي در بازه‌هاي زماني مي‌توان به روند وضعيت محيط طبيعي از قبيل تخريب سرزمين، كاهش توان بوم نظام‌ها (اكوسيستم) و بيابان‌زايي پي برد. پژوهش حاضر با استفاده از داده‌هاي سنجنده‌هاي TM و ETM+ ماهواره‌اي لندست 4، 5 و 7، به پايش تغييرات كاربري اراضي در منطقة درياچة نمك در بازه زماني 36 ساله طي سه دوره (1990-1975، 2001-1990 و 2010-2001) پرداخته است. نتايج پايش تغيير كاربري اراضي نشان مي‌دهد كه مساحت زمين‌هاي نمك زار تغييرناچيزي داشته و حدود 5/26 كيلومترمربع افزايش يافته است. همچنين مساحت اراضي شوره‌زار و فاقد پوشش گياهي افزايش (457/13 كيلومترمربع)، زمين‌هاي مرتعي كاهش (380/3 كيلومترمربع) و زمين‌هاي ماسه‌‌زار به‌طور كاملاً خطي در بازۀ زماني مورد مطالعه كاهش (194/57 كيلومترمربع) و در مساحت اراضي كشاورزي افزايشي به مقدار 118/35 كيلومترمربع داشته است. به دين ترتيب مساحت زمين‌هاي نمايندۀ مناطق بياباني افزايش يافته، ضمن اين‌كه مساحت اراضي كشاورزي افزايش يافته است. اين موضوع موجب زياد شدن بهره برداري از منابع آب و تغيير كاربري اراضي از مرتع به كشاورزي شده است. در مجموع روند تغييرات كاربري‌هاي اراضي در منطقة درياچه نمك حاكي از اين موضوع است كه منطقة مطالعاتي در معرض تخريب قرار دارد. نتايج نهايي نشان داد كه تصاوير ماهواره‌اي از قابليت مناسبي براي تعيين روند تغيير كاربري اراضي در مقياس منطقه‌اي برخوردارند.

Land surface changes accurate and timely detection provides a basis to better understand the relationships and interactions between human and natural phenomena for appropriate management and optimal use of resources. Trend of environmental issues such as land degradation, ecosystem potential reduction and desertification can be realized by monitoring land use changes in temporal intervals. The current study is aimed to monitor land use changes of Daryacheh Namak area to recognize desertification in a 36 year period using Landsat satellite data, remote sensing and GIS techniques. The results of land use changes monitoring shows that Kavir-e-Namak land use area had little changes and has increased about 5.26 km2. The area of salty and bare lands has increased (457.13 km2), rangeland area decreased (380.3km2), sand dune area decreased completely linear (194.57 km2), and finally the area of agricultural land has increased (118.35 km2). Final results showed that satellite images are of unique potential in extracting land uses. It also became clear that Landsat satellite imagery with a spatial resolution of 10 meters have the required ability of land use maps extraction in the regional scale.