كاركرد توصيف در چند داستان كوتاه معاصر فارسي

Functions of Description in Some Contemporary Persian Short Stories

همواره در آثار ادبي، توصيف و روايت به شكلي غيرقابل تمايز در هم تنيده اند. همسو با پژوهش هاي روايت شناسانه در دهه هاي اخير، نظريه هاي متعددي نيز به ارائه ي الگوهايي از كاركردهاي مختلف توصيف در آثار متفاوت پرداخته و به هر يك از انواع ادبي، شكل خاصي از توصيف را نسبت داده اند. در اين ميان، توصيف در آثار رئاليستي و ناتوراليستي از جايگاه ويژهاي برخوردار و نقش آن در پرداخت رويدادها و شخصيت ها انكارناپذير است. جستار پيش رو، با هدف تعميم نظريه هاي مربوط به توصيف بر چندين داستان رئاليستي و ناتوراليستيِ معاصر فارسي، سعي دارد پس از مطالعه تاريخچه و جايگاه توصيف در رمان، نقش آن را در تعيين چارچوب مكاني-زماني، رسالت آموزشي و به طور كلي زيبايي شناختيِ چند داستان كوتاه ايراني تبيين نمايد. در اين راستا، داستان-هايي از جمال زاده، هدايت، علوي، آل احمد و چوبك را برگزيديم و كاركردهاي گوناگون توصيف را در آن بررسي كرديم: نتايج اين تحقيق نشان مي دهد كه در آثار نويسندگان مذكور، توصيف نه تنها عنصري خنثي و توقفگاه در روند روايت نبوده بلكه از طريق شگردهاي استتار آن در روايت، امكان پيشبرد داستان نيز فراهم شده است. علاوه بر تبيين رفتار و كنش شخصيت ها، توصيف در داستان-هاي مورد مطالعه گاه به آماده سازيِ چارچوب مكاني-زمانيِ داستان مي انجامد و گاهي نيز به شكل مجموعه اي از بينش هاي لغت نامه اي درميآيد و كاركردي آموزشي مي يابد.

In literary works, narratives and descriptions have always been interconnected in an indistinguishable way. In accordance with narratological studies during last decades, several theories have presented models of various functions of description in different literary works and ascribed a specific form of description to each of the literary genres. Among these genres, the importance of description in realism and naturalism, and its role in developing the events and characters, is irrefutable. This research, aims at applying the theories an literary description to several realist, and naturalist contemporary Persian stories. After studying the history and importance of description in novels, this research tries to explain its role in defining spatio-temporal framework, and the educational and generally aesthetic goals of several Persian short stories. In this regard, stories from Jamalzadeh, Hedayat, Alavi, Al-e-Ahmad, and Choubak have been selected, and different functions of description in these stories have been investigated. The results of the Research show that in the above mentioned authors’ works, description has not been a neutral element, and it doesn’t put a stop to the narrative process, but it helps the development of the story through different ways of camouflaging it. In addition to expressing the behavior and actions of characters, in the stories studied, description occasionally results in the preparation of spatio- temporal framework of the story, and sometimes it turns into a collection of encyclopedic insights and finds an educational function.