پديد آورندگان :
عبدي، حسن سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي تهران - مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي , فتوكيان، محمدحسين دانشگاه شاهد، تهران - دانشكده كشاورزي , شعبان پور، صديقه دانشگاه شاهد، تهران - دانشكده كشاورزي
چكيده فارسي :
عملكرد دانه حاصل اثر متقابل بين اجزاي آن است كه تحت تأثير عوامل ژنتيكي و محيط هستند و از اين رو بهبود مستقيم عملكرد از طريق اصلاح نباتات به ويژه در نسل هاي اوليه مشكل است، اما اگر انتخاب بر اساس اجزاي عملكرد صورت گيرد، ميتواند مؤثر واقع شود. به منظور بررسي نحوه عمل ژن ها و وراثت پذيري عملكرد دانه و برخي صفات وابسته به آن در گندم، نسلهاي F1، F2، BC1 و BC2 حاصل از تلاقي گاسپارد ×DN-11 به همراه والدين (P1 و P2) در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان تهران مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج حاصل از تجزيه ميانگين نسل ها نشان داد كه در مورد بيشتر صفات مورد مطالعه مدل دو ژني شامل آثار افزايشي، غالبيت و اپيستازي جهت توصيف تنوع ميانگين نسل ها مناسب بود، به طوري كه مدل شش پارامتري شامل ميانگين (m)، اثر افزايشي (d)، اثر غالبيت (h) و اپيستازي هاي افزايشي × افزايشي (i)، غالبيت × غالبيت (I) و افزايشي × غالبيت (j) در كنترل صفات مورد مطالعه موثر بودند. براي صفات ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله، تعداد گلچه هاي عقيم و عملكرد دانه، آثار اپيستازي افزايشي × افزايشي و غالبيت × غالبيت، براي صفات وزن هزار دانه و وزن دانه در سنبله، آثار افزايشي و غالبيت و براي صفات طول سنبله، طول پدانكل و تعداد روز تا گلدهي انواع آثار اپيستازي بهويژه افزايشي × غالبيت و غالبيت × غالبيت مهمترين عوامل كنترل كننده اين صفات شناخته شدند. به اين ترتيب، براي اصلاح جمعيت مورد مطالعه بايد به نوع عمل ژنها توجه و روش اصلاحي مناسب را انتخاب كرد.
چكيده لاتين :
Grain yield is the result of interaction among its components. This trait is influenced by genetic and environmental factors. Therefore, yield improvement through plant breeding, especially in early generations is difficult. Selection can be effective if it did base on yield components. In order to study mode of genes action and heritability of grain yield and some of its related traits in bread wheat, generations of cross Gasspard × DN-11 including F1, F2, BC1 and BC2 along with parents (P1and P2) were studied in the research field of Tehran Agricultural and Natural Resources, in a randomized complete block design with three replications. The results of the Generation Mean Analysis showed that in most cases, a digenic model including additive, dominance, and epistasis effects was appropriate to explain the variation of generations mean, so that the six parameters model including mean (m), additive (d), dominance (h), and epistasis additive × additive (i), additive × dominance (j), and dominance × dominance (l) were effective in controlling of traits under study. The epistasis effects including additive × additive, dominance × dominance were distinguished as the most important effects in controlling plant height, number of grain per spikelet, number of sterile spikelets, and grain yield, as well as additive and dominant effects of genes for 1000-grains weight and grain weight per spike, and also the epistasis effects of additive × dominance, and dominance × dominance for traits including spike length, peduncle length, and days to flowering. Thus, it should be considerate the mode of gene action for population improvement, as well as choosing an appropriate breeding method.
