اثر روش هاي مختلف خاك ورزي و ميزان بقاياي گياهي بر عملكرد، اجزاي عملكرد و بازده اقتصادي گندم

Effect of different tillage methods and the rate of crop residues on yield, yield components and economic efficiency of wheat

به منظور مطالعه اثر روش هاي مختلف خاك ورزي و ميزان بقاياي گياهي بر عملكرد، اجزاي عملكرد و بازده اقتصادي گندم، آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در ايستگاه تحقيقاتي گناباد در سال زراعي 92-1391 اجرا شد. سه روش خاك ورزي شامل 1- خاك ورزي متداول (شخم + ديسك + تسطيح + ايجاد فارو + كاشت با خطي كار)، 2- كم خاك ورزي (ديسك + ايجاد فارو + كاشت با خطي كار) و 3- بي خاك ورزي (كاشت با بذركار كشت مستقيم) در كرت هاي اصلي و سه مقدار بقاياي گياهي شامل بدون بقايا، حفظ 30 درصد بقايا و حفظ 60 درصد بقايا در كرت هاي فرعي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه اثر روش هاي خاك ورزي و ميزان بقايا بر تجمع ماده خشك، عملكرد زيست توده، عملكرد دانه و شاخص برداشت معني دار نشد. اثر خاك ورزي در سطح احتمال 5 درصد فقط بر تعداد سنبله در متر مربع معني دار بود. بيشترين عملكرد زيست توده از تيمار بي خاك ورزي به دست آمد. با افزايش ميزان بقايا از صفر به 60 درصد، عملكرد زيست توده و عملكرد دانه به طور نسبي افزايش يافت و بيشترين مقادير آنها از تيمار حفظ 60 درصد بقايا حاصل شد، به طوري كه بيشترين عملكرد دانه از تيمار توام خاك ورزي متداول با كاربرد 60 درصد بقايا به دست آمد. از نقطه نظر اقتصادي، تيمار خاك ورزي متداول با حذف بقايا برترين بود و تيمار كم خاك ورزي با حفظ 30 درصد بقايا در رتبه دوم قرار گرفت و در مقايسه با ديگر تيمارهاي خاك ورزي و حفظ بقايا از درآمد خالص بالاتر و نرخ بازده بيشتري برخوردار بودند.

To investigatr the effect of different tillage methods and crop residues on yield, yield components and economic efficiency of wheat, an experiment was carried out as split-plot layout based on randomized complete block design with three replications at research station of Gonabad during 2012-13 growing season. Three tillage methods including conventional tillage (CT), reduced tillage (RT) and no tillage (NT) were allocated to main plots and three crop residues containing without residue (R0), 30% (R1) and 60% (R2) of residues retention were assigned in sub plots. Results showed that different tillage methods and rate of residue management had not significantly effects on dry matter accumulation in different developmental stages, biological yield, grain yield and harvest index. Tillage methods had only significantly effect on number of spike per m2. The highest level of biological yield was obtained from RT treatment. With increasing crop residues from zero to 60%, biological and grain yield were increased, so that the highest amount of biological yield was obtained from retention of 60% residues. The highest level of grain yield was related to CT + R2 treatment. However, CT + R1 and RT + R2 treatments were the best treatments in view point of economic and had the highest rate of net income and rate of return.