توليد خالص اوليه شهرستان كوهدشت، الگوهاي مكاني و زماني در ارتباط با متغيرهاي اقليمي

Net Primary Productivity in Kouhdasht, its Spatio-Temporal Patterns and Relation to Meteorological Variables

افزايش دما و كاهش ميزان بارش و تأثيرات آن بر ديناميك زماني چرخه تثبيت كربن امروزه همچنان با عدم قطعيت‌هاي فراوان روبرو است. توليد خالص اوليه (NPP) يكي از عامل‌هاي اصلي چرخه كربن محسوب مي‌شود، اندازه‌گيري بارش و دما نيز به‌عنوان دو ابزار مفيد در بررسي پايداري و تاب‌آوري اكوسيستم‌هاي مختلف از لحاظ اقليمي شناخته‌شده مي‌باشند. ازاين‌رو، در اين تحقيق پراكنش زماني NPP تحت تأثير فاكتورهاي اقليمي دما و بارش در دوره 2003 تا 2010 در چهار اكوسيستم جنگل، مرتع، كشاورزي آبي و كشاورزي ديم شهرستان كوهدشت بررسي شده است. تخمين مقدار NPP در مقياس محلي بر اساس طيف‌سنج تصويري با رزولوشن متوسط ناسا MOD17 با احتساب شرايط اقليمي و بيوم‌ها انجام گرفته است. نتايج اين تحقيق نشان داد كه براي چهار اكوسيستم مورد بررسي رابطه رگرسيوني بين NPP و بارندگي ضعيف بوده است و به عبارتي ضريب تعيين پايين بين اين دو متغير موجب قابل توجيه نبودن هر رابطه‌اي بين آن‌ها شده است. همچنين اين مطالعه نشان مي‌دهد كه رابطه رگرسيوني بين دما و NPP در اكوسيستم‌هاي جنگل، مرتع و كشاورزي ديم با ضريب تعيين بالاي 0/55 از معادله درجه 2 تبعيت مي‌كند. نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد كه تاب‌آوري اكوسيستم جنگل نسبت به تنش‌هاي آبي و دمايي بيشتر از ساير اكوسيستم‌ها است و كشاورزي آبي كمترين تاب‌آوري را داشته است.

Nowadays, temperature increase, rainfall decrease and its effect on the time dynamics of carbon fixation cycle still are faced by many uncertainties. Net Primary Production (NPP) is one of the main factors of carbon cycle; precipitation and temperature measurement are known as two useful tools to study different ecosystems stability and resilience in terms of climate. Hence, in this study, NPP distribution affected by climate parameters of temperature and precipitation have been investigated in four ecosystems of forests, grassland, irrigated agriculture and rain fed agriculture during the period of 2003-2010. Considering climate conditions of biomes, NPP estimation at regional scale was done based on the NASA Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer (MODIS) MOD17 NPP product. The results showed that the regression relation was weak between NPP and rainfall for four studied ecosystems, in the other words, low coefficient between these two variables has caused no justified relationship between them. The regression relation between temperature and NPP in forests, pastures and rain-fed agriculture ecosystems follows quadratic equations with determined coefficient over 0.55. The results of this study show that the forest ecosystem resilience to water and temperature tensions is more than other ecosystems, and irrigated agriculture has the least resilience