مقايسه كاركردهاي اكولوژيكي چشم اندازهاي شمالي و جنوبي مراتع دره كناري خشاب، شهرستان گچساران

Comparing Ecological Functions of Northern and Southern landscapes of Darehkonari Khashab rangeland, Gachsaran County

جهت اعمال مديريت علمي و صحيح بر اكوسيستم­ هاي مرتعي، داشتن اطلاعاتي از اكوسيستم به‌ عنوان شاخص­ هاي سلامت و كاركرد آن مورد نياز است. در اين مطالعه با استفاده از روش تجزيه‌ و تحليل عملكرد اكوسيستم، به ارزيابي و مقايسه شاخص­ هاي اكولوژيك در چشم ­اندازهاي شمالي و جنوبي مراتع دره ­كناري خشاب از توابع شهرستان گچساران پرداخته شد. اندازه طول و عرض لكه­ هاي اكولوژيك در چشم ­انداز­هاي شمالي مشتمل بر محدوده تحت پوشش گونه هاي؛ گون (Astragalus fasciculifolius Boiss)، گل­ گندم (Centaurea intricanta Boiss) و هزارخار (Cousinia multiloba DC)­ و فضاي بين لكه­ اي (خاك لخت و لاشبرگ)، در چشم­ انداز­هاي جنوبي مشتمل بر محدوده تحت پوشش گونه هاي هزارخار (Cousinia multiloba DC)، استاكيس (Stachys byzantina C. Koch)، مخلوط هزارخار و استاكيس (Stachys byzantina C. Koch & Cousinia multiloba DC) و فضاي بين لكه ­اي (خاك لخت و لاشبرگ)، بر روي سه ترانسكت 50 متري در امتداد شيب دو دامنه شمالي و جنوبي ثبت گرديد. همچنين 11 پارامتر سطحي خاك اندازه­ گيري شد. اين 11 پارامتر به سه مشخصه اصلي خاك شامل؛ پايداري، نفوذپذيري و چرخه مواد غذايي تعلق دارند. نتايج نشان داد شاخ­ص هاي پايداري و چرخه مواد غذايي در دو چشم ­انداز شمالي و جنوبي داراي اختلاف معني ­داري است ­(p < 0/05)، ولي شاخص نفوذپذيري در دو چشم ­انداز اختلاف معني­ داري با هم ندارند (p > 0/05). مهم‌ترين معرف اكولوژيكي چشم ­انداز شمالي لكه گل­ گندم (C. intricanta­) و مهم‌ترين معرف اكولوژيكي چشم ­انداز جنوبي لكه مخلوط هزارخار و استاكيس (S. byzantine­ & C. multiloba­) است.

To apply scientific and proper management of rangeland ecosystems, having information on health and functions indices of ecosystem is required. Using landscape function analysis, the present study deals with assessing and comparing of ecological indices in northern and southern landscapes, Darehkonari Khashab of Gachsaran. Length and width for ecological patches in northern landscapes in species Astragalus fasciculifolius Boiss, Centaurea intricanta Boiss, Cousinia multiloba DC, and inter patches­(bare and litter), in southern ones on species Cousinia multiloba DC, Stachys byzantina C. Koch, Stachys byzantina C. Koch and Cousinia multiloba DC and inter patches were recorded along three 50 m transects across both southern and northern aspects. In addition, eleven soil surface indices were measured. These indices belong to three main characteristics of soil stability, infiltration and nutrient cycling. The results showed that the indices of stability and nutrient cycling in both landscapes have a significant difference (p <0.05), but this was not case for infiltration index ­ (p>0.05). The main ecological indicator of northern and southern landscapes are C. intricanta and S. byzantine + C. multiloba, respectively.