تاثير تبديل مراتع به اراضي زراعي و باغي بر كربن آلي كل و ماده آلي ذره‌اي ميكرو و ماكروخاكدانه (مطالعه موردي: صلوات آباد سنندج)

(Impact of land use changes from rangeland to horti-agriculture on soil total carbon and particulate organic matter in micro- and macro aggregates (Case study: Salavatabad, Sanandaj

اين پژوهش به‌ منظور تعيين اثر تغيير كاربري جوامع مرتعي به كاربري زراعي و باغي بر مهم ­ترين شاخص ­هاي كيفي خاك از قبيل كربن آلي كل خاك و ماده آلي ذره­ اي در ميكرو و ماكرو خاكدانه در حوزه صلوات آباد سنندج انجام شد. خرداد ماه 1393 هم‌ زمان با رشد غالب گياهان با پيمايش صحرايي، يك مرتع، دو نخودزار، دو گندم­ زار و دو باغ به­ عنوان محدوده مطالعاتي انتخاب شدند. براي اين منظور، نمونه ­برداري از خاك به شكل تصادفي - سيستماتيك صورت گرفت و در مجموع 42 نمونه خاك جمع آوري شد. سپس با استفاده از الك‌هاي 2 و 0/25 ميلي‌متري ماكرو و ميكرو خاكدانه‌ها تفكيك شدند. دو فاكتور مهم و كيفي خاك شامل ماده آلي ذره‌اي و كربن آلي كل موجود در ماكرو و ميكرو خاكدانه‌ها به تفكيك اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه تبديل مرتع به كاربري­ هاي نخودزار، گندم ­زار و باغ باعث كاهش معني ­دار ماده آلي ذره ­اي و كربن آلي كل ميكروخاكدانه مي‌گردد در حالي‌ كه در ماكروخاكدانه ها، تبديل مرتع به نخودزار و گندم‌زار باعث كاهش دو فاكتور مورد اندازه‌گيري گرديد و تبديل مرتع به باغ اثر معني‌داري بر دو فاكتور خاك نداشت. چنانچه بخواهد تغيير كاربري از مرتع به اراضي كشاورزي صورت گيرد، باغ پيشنهاد مي‌گردد.

This study aimed to determine the effect of land use changes from rangeland to horti-agricultural lands on the most important qualitative characteristics of soil such as total soil carbon and particulate organic matter, in Salavatabad region, Sanandaj. In the present study, one rangeland, two cultivated pea lands, two cultivated wheat lands and two gardens were selected in growth season in the end of spring, 2014. Forty two soil samples were taken randomly and systematically from the study region. Then, soil micro- and macro aggregates were separated using 0.25 mm and 2 mm sieves. Total soil carbon and particulate organic matter of soil samples were measured in the laboratory. The results showed that land use changes from rangeland to horti-agriculture significantly decreased total carbon and particulate organic matter in micro-aggregates. While total carbon and particulate organic matter in macro-aggregates was not changed by land use changes from rangeland to horticultural land. We suggested that if rangeland will be converted into agricultural land, horticultural land is the best for land use changes.