آناليز روند تغييرات دما و بارش با استفاده از سري‌ هاي زماني همگن (مطالعه موردي ناحيه خزر)

(Trend analysis of temperature and precipitation variability using homogenization time series (Case study: Khazar Region

دما و بارش از پارامترهاي مهم جوي براي برنامه ­ريزي در حوضه ­هاي آبخيز مي ­باشد. بررسي روند دما و بارش براي برنامه­ ريزي­ هاي آتي در حوضه­ هاي آبخيز بسيار حائز اهميت است. در اين مقاله روند پارامترهاي جوي دماي ماكزيمم، مينيمم و بارش سالانه و فصلي ايستگاه­ هاي سينوپتيك بندرانزلي، رشت، رامسر، بابلسر و گرگان مورد بررسي قرار گرفتند. براي آشكارسازي روند دما و بارش نياز به سري­­ هاي زماني همگن مي­ باشد. بررسي همگني سري­ هاي زماني فصلي و سالانه با استفاده از قضاوت كارشناسي، شناسه تاريخي و آزمون SNHT صورت پذيرفت. تعدادي از سري­ هاي سالانه و فصلي ناهمگن بوده كه پس از اطمينان از ناهمگني آن‌ ها تعديل و به سري­ هاي همگن تبديل شدند. نتايج نشان مي ­دهد كه روند دماي مينيمم و ماكزيمم فصلي و سالانه مثبت و روند بارش فصلي و سالانه منفي مي ­باشد. همچنين روند دماي مينيمم بيشتر از روند دماي ماكزيمم بوده است. مقدار متوسط روند دماي مينيمم، ماكزيمم و بارش سالانه به ترتيب 0/05c/decade، 0/39c/decade و 31/8mm/decade- مي ­باشد. بيشترين مقدار متوسط روند فصلي دماي ماكزيمم و مينيمم مربوط به فصل تابستان است. در حالي‌ كه بارش فصل زمستان بيشترين روند متوسط را در بين فصول مختلف دارد. كمترين روند متوسط فصلي دماي مينيمم و ماكزيمم به ترتيب مربوط به فصول زمستان و ­بهار است. متوسط روند بارش فصل­ هاي بهار، تابستان و پاييز تقريباً مشابه يكديگر مي ­باشد.

Temperature and precipitation are among important atmospheric parameters for watershed planning. Assessment of temperature and precipitation trends is very important for future watershed planning. In this paper, trends of atmospheric parameters such as seasonal and annual temperature and precipitation were examined for the synoptic stations of Bandar Anzali, Rasht, Ramsar, Babolsar and Gorgan. In order to detect temperature and precipitation trends, homogeneous time series are needed. Expert judgment, metadata and standard normal homogeneity test (SNHT) were used to assess homogeneity of seasonal and annual time series. Some seasonal and annual time series were heterogeneous which were adjusted to homogeneous time series. The results show positive trends of annual and seasonal maximum and minimum temperature, and negative trends of annual and seasonal maximum and minimum precipitation. Also the trend of minimum temperature is higher than the trend of maximum temperature. Mean trends of annual minimum and maximum temperature and annual precipitation are 0.39 ◦c/decade, 0.05◦c/decade and -31/8mm/decade, respectively. The highest average trend of seasonal maximum and minimum temperature is related to the summer season, whereas the highest of average trend of seasonal precipitation is related to the winter season. The lowest of average seasonal trend of minimum and maximum temperatures are related to the winter and spring seasons, respectively. Mean of seasonal precipitation trends of spring, summer and autumn are almost similar each other.