عوامل مؤثر بر رفتارهاي ارتقاء دهنده سلامت دهان و دندان بر اساس مدل بَزْنِف در دانش‌آموزان پسر مدارس ابتدايي

Effective Factors on Oral Health-Promoting Behaviors among Elementary School Students Based on BASNEF Model

مقدمه: بيماري‌هاي دهان و دندان از جمله شايع‌ترين بيماري‌هاي دنيا و از اين ميان، پوسيدگي دندان شايع‌ترين آن‌ها است. مطالعه حاضر با هدف تعيين عوامل مؤثر بر رفتارهاي ارتقاء دهنده سلامت دهان و دندان بر اساس مدل بَزْنِف در دانش‌آموزان پسر مدارس ابتدايي شهر بافت در سال تحصيلي 94-1393 صورت گرفت. روش بررسي: اين پژوهش توصيفي - تحليلي به صورت مقطعي بر روي 200 نفر از دانش‌آموزان پسر مقطع ابتدايي انجام شد كه به روش نمونه‌گيري تصادفي چند مرحله‌اي انتخاب گرديده بودند. داده‌ها به وسيله پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مدل بزنف در دو بخش ويژگي‌هاي دموگرافيك و سازه‌هاي مدل بزنف شامل نگرش، هنجارهاي انتزاعي، قصد رفتاري، فاكتورهاي قادركننده و رفتار به تعداد 62 سؤال جمع‌آوري شد. تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS نسخه 16صورت گرفت. يافته‌ها: رفتارهاي ارتقاء دهنده سلامت دهان و دنـدان در 74% دانش‌آموزان در حد متوسط قرار داشت و تنها 20٪ آن‌ها از اين رفتار، نمره خوب را كسب كردند. نمره رفتـارهاي ارتقاء دهـنده سـلامت دهان و دندان با پـايه تحصيلي (0/004 =P )، تحصيلات مادر (P=0.004)، تحصيلات پدر (P=0.034) و شغل پدر (P=0.007) ارتباط آماري معني‌دار داشت. در ميان سازه‌هاي مدل بزنف قوي‌ترين عامل پيش بيني كننده (با ضريب0/511 =β)، فاكتورهاي قادر كننده و بعد از آن قصد رفتاري (با ضريب 0/426=β) شناخته شدند كه بيشترين ارتباط را با رفتار سلامت دهان و دندان داشتند. بحث و نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج اين مطالعه، مؤثرترين سازه بر رفتارهاي ارتقاء دهنده سلامت دهان و دندان، فاكتورهاي قادركننده بود، بنابراين توصيه مي‌شود ارتقاء دهندگان سلامت تمركز خود را بر اين محور قرار دهند.

Introduction: Oral diseases are the most common diseases in the world, and among them, tooth decay is the most common problem. The aim of this study was to determine the effective factors on oral health-promoting behaviors among elementary school students of Baft based on BASNEF Model in 2015. Methods: This cross-sectional descriptive-analytical study was conducted on 200 elementary school students who were selected using multistage random sampling method. Data were collected using a researcher-made questionnaire including 62 questions consisted of two parts: demographic information and constructs of BASNEF model (attitude, subjective norms, behavioral intention, enabling factors, and behaviors). Data were analyzed using SPSS 16. Results: Score of oral health-promoting behaviors in 74% of the students was moderate and in 20% of the students was good. Statistically significant relationship was observed between oral health-promoting behaviors of the students and class grades (P=0.004), mother's education (P=0.004), father's education (P=0.034), and father's occupation (P=0.007). Among the constructs of BASNEF model, enabling factors (β=0.511) and then behavioral intentions (β=0.426) were the strongest predicting factors of oral health behavior. Conclusion: According to the obtained results, enabling factors were the most effective constructs of oral health-promoting behaviors; therefore, oral health promoters are recommended to focus on this issue.