فيلسوف شاه‌‌افلاطوني و شاه‌آرماني در ايران باستان

Effects of the Ancient Iranian Ideal-Kingship Theory on Plato’s Philosopher King

شواهد بسياري است كه افلاطون و ارسطو و حتي سقراط از انديشه شرق و بويژه ايران تأثير پذيرفته‌ اند. اين مهم متأثر از دو رويداد بود. ابتدا، اوضاع آن زمانه يونان، مراوده يونانيان و ملل شرق خصوصاً ايرانيان، تردد مغ‌ها به آسياي صغير و سفر متفكران يوناني به كشورهاي شرق زمينه اين آشنايي را مهيا كرد. دوم، ويژگي‌ هاي والاي شاه‌آرماني ايران كه همواره مبناي انديشگي ديني و سياسي دولت ايراني محسوب مي‌ شد. شاهي خوب، با آيين و دادگر مقامي بوده است كه فضيلت‌ هاي بايسته آن به كمالات الهي شباهت و نزديكي تام داشته؛ شاه راستين و شايسته، كه برگزيده خدا و نزديك‌ ترين كس به او شناخته ‌شده است، بايد مظهر صفات خداوند و نماينده اراده او روي زمين باشد. اين مقاله مي‌ كوشد با روش تطبيقي به اين سؤال اساسي پاسخ داده شود كه فيلسوف شاه در مدينه آرماني افلاطوني چه نسبيتي با شاه‌آرماني در انديشه ايرانشهري دارد.

There are numerous evidence proving that the Platonic and Aristotelian thoughts, even those of Socrates, are inspired by the Eastern, especially Persian, thought. There are two reasons for this fact: First, the state of Greece at that time and communication of the Greek with the East, especially frequent trips of the Magi and Eastern clerics to Minor Asia, and those of the Greek scholars to the East which paved the way for the acquaintance. Second, the sublime features of Iranian ideal kings which were always the foundation of Iranian religious and political thought. An ideal and just kingship has been a title whose necessary virtues have had similarities with divine perfection. The present study insists on the influence of the Ancient Iranian Ideal Kingship Theory on the Western Philosophers, especially Plato