مطالعه عوامل موثر بر ريسك اعتباري مشتريان بانكي با تاكيد بر متغيرهاي كلان اقتصادي در ايران با استفاده از روش تحليل بقا

Studying the Factors Affecting Credit Risk of Bank Customers with Emphasis on Macroeconomic Factors in Iran using Survival Analysis Method

اين مطالعه با هدف شناسايي عوامل اثرگذار بر ريسك اعتباري مشتريان (با رويكرد زمان تا وقوع قصور) با توجه به متغيرهاي كلان اقتصادي در ايران انجام شده است. اين مقاله به دنبال يافتن پاسخ به دو پرسش زير است: نخست، متغيرهاي فردي مربوط به مشتريان و متغيرهاي مربوط به وام چه اثري بر ريسك اعتباري دارند؟ و دوم، عوامل اقتصاد كلان چه اثري بر ريسك اعتباري دارند؟ بدين منظور از يك نمونه تصادفي شامل 5316 نفر از مشتريان كه در بازه زماني 1388−1393 از بانك مسكن وام گرفته اند استفاده شده است. نتايج الگوي كاكس بدون متغيرهاي اقتصاد كلان حاكي از آن است كه متغيرهاي ميزان تسهيلات، تعداد اقساط، وضعيت تاهل، تحصيلات، سن، نوع شغل و تعداد فرزند اثر معناداري بر ريسك قصور مشتريان دارند. نتايج الگوي كاكس با اقتصاد كلان نشان مي دهد متغيرهاي نوع شغل و تعداد فرزند بر ريسك قصور اثر معناداري ندارند؛ اما متغير نرخ بهره اثر معناداري بر ريسك قصور مشتريان دارد. اثرگذاري ساير متغيرهاي فردي همانند الگوي بدون اقتصاد كلان است. در اين الگو متغيرهاي اقتصاد كلان شامل نرخ تورم، نرخ بيكاري، رشد شاخص قيمت مسكن و رشد اقتصادي اثر معناداري بر ريسك قصور دارند؛ به طوري كه نرخ تورم و نرخ بيكاري اثر مثبت و رشد شاخص قيمت مسكن و رشد اقتصادي اثر منفي بر ريسك قصور دارند. مقايسه باقيمانده كاكس−اسنل براي هر دو الگو نشان مي دهد كه الگو با متغيرهاي اقتصاد كلان كارايي بيشتري دارد. همچنين اندازه گيري آماره سي هرل بر روي داده هاي آزمايش نشان مي دهد الگوي با اقتصاد كلان نسبت به الگوي ديگر قدرت پيش بيني بسيار بالاتري دارد. لذا بانك ها جهت پيش بيني دقيق تر وضعيت مشتريان خود بايد شرايط كلان اقتصادي در كشور را نيز در نظر بگيرند.

The aim of this paper is to identify factors that affect credit risk of bank customers (based on time to default approach) with emphasis on macroeconomic factors in Iran. This paper tries to find answer for these two questions. 1) What is the effect of individual variables and variables related to loan on credit risk? And 2) what is the effect of macroeconomic variables on credit risk? In this study، a random sample of 5316 customers who borrowed from Maskan Bank of Iran during 1388-1393 is used. The result of the model without macroeconomic variables indicates that loan amount، number of installments، marital status، education، age، job type and number of children have a significant effect on default risk of customers. The result of the model with macroeconomic variables suggests that job type and number of children don’t have significant effect on default risk. But interest rate variable has a significant effect on default risk of customers. The effectiveness of other characteristic variables is like model without macroeconomic variables. In this model macroeconomic variables such as inflation، unemployment rate، house price index growth and economic growth have a significant effect on default risk. Comparisons of Cox-Snell residuals for both models show that the model with macroeconomic factors has better performance than the model without them. Also measuring Harell’s C statistics for test data set indicates that the model with macroeconomic variables has more predictive power than the other model. So when banks want to predict the status of costumers accurately، they should pay attention to macroeconomic conditions.