آلودگي به بيماري هاي قارچي بذرزاد در ذرت هيبريد (Zea mays L.) در شرايط مختلف اقليمي و مديريت مختلف زراعي

Seed-born fungi infection of hybrid maize seed (Zea mays .L) in different climates and agronomic management

به منظور بررسي اثر عوامل محيطي در سالها و مناطق مختلف كشت بر آلودگي به بيماريهاي قارچي بذرزاد در ذرت هيبريد، آزمايشي در دو سال در سه منطقه اصلي توليد و مصرف بذر ايران در قالب طرح كرتهاي خرد شده اجرا شد. براي تنوع بيشتر شرايط محيطي، لاينهاي والديني ذرت رقم 704 در سه تيمار مختلف تاريخ كاشت و نيز پنج تيمار مختلف تراكم بوته والد مادري كشت شدند. پس از برداشت بذرها، آزمون آزمايشگاهي ارزيابي درصد آلودگي به قارچهاي فوزاريوم، پني سيليوم و آسپرژيلوس انجام شد. نتايج نشان داد اثر منطقه كشت، تاريخ كشت و تراكم بوته بر روي درصد آلودگي معنيدار، اما در دو سال متفاوت بود. با افزايش تراكم بوته، درصد آلودگيهاي قارچي بطور معنيداري افزايش يافت. نمودارهاي رگرسيون ساده و دو جمله اي بين داده هاي هواشناسي و درصد آلودگيها نشان داد دما و رطوبت نسبي بسيار زياد و بسيار كم موجب افزايش ميزان آلودگي به فوزاريوم شد. در مورد قارچ پني سيليوم با افزايش رطوبت نسبي هوا، ميزان آلودگي افزايش يافت. همچنين با افزايش ساعات آفتابي و يا كاهش ميزان ابرناكي، ميزان آلودگي كاهش يافت. تنها رابطه اي كه در همه انواع قارچهاي بيماريزا اثر مشابه داشت اثر ميزان نزولات جوي در طي نمو و رسيدگي بذر بود كه با افزايش نزولات، ميزان آلودگي افزايش يافت. لذا براي كاهش آلودگيها، توليد بذر ذرت حتي المكان بايد در مناطقي انجام شود كه ميانگين ساعات آفتابي در طول دوره نمو بالاتر بوده و نيز از برخورد زمان برداشت با بارندگيهاي پاييزه اجتناب گردد.

In order to evaluate the effect of environmental conditions in different areas and years on seed-borne fungal diseases of hybrid maize seed, a two-year experiment was performed in sub-plot design in three main areas of maize seed production areas in Iran. Parental lines of 704 hybrid were cultivated in three planting dates and five different female densities for more diversity of environmental conditions. Assessment of Fusarium ear rot, Penicillium and Aspergillus infection was done after harvesting. The results showed that the effect of planting areas, planting date and plant density on the percentage of seed fungal infection was significant and different. By increasing the plant density, fungal infection significantly increased. Simple and binomial regression model between meteorological data and infection showed that very high and very low temperatures and relative humidity increased seed Fusarium infection. Increasing the relative humidity caused an increment in the rate of Penicillium infection. It was found that the percentage of fungal infection was reduced by increasing sunny hours or decreasing the degree of cloudiness. All the fungal infections were increased by increasing rainfall during the development and maturity of maize seeds. Thus, for decreasing the infections, it is more appropriate to produce the maize seeds in the regions that have a higher average of sunny hours during development and avoid simultaneous the harvest time and a rain fall.