معرفي و تعيين ضريب محافظه كاري گونه هاي گياهي زاگرس مركزي (مطالعه موردي: جنگل كاكارضا، استان لرستان)

Introducing Conservatism Coefficient and determining it for ground flora in middle Zagros Forest, (Case study: Kakareza Forest, Lorestan province)

آشفتگي هاي طبيعي و انساني منجر به كاهش تنوع بيولوژيكي و درنتيجه كاهش پايداري اكوسيستم ها شده اند، بنابراين متريك هايي كه اطلاعات كيفي بيشتري در مورد تك تك گونه ها و تركيب كلي جوامع گياهي فراهم كنند، مي توانند براي ارزيابي محيط هاي طبيعي، ارزش هاي حفاظتي آنها و اثرات آشفتگي هاي انساني، مفيد واقع شوند. در پژوهش پيش رو براي اولين بار در ايران، در جنگل كاكارضا استان لرستان، ضريب محافظه كاري (Conservatism coefficient) گونه هاي گياهي با استفاده از قطعات نمونه اصلاح شده ويتاكر تعيين شد. اين ضريب با توجه به ميزان حساسيت گونه هاي گياهي در برابر آشفتگي ها و همچنين برمبناي ميزان تعلقه و پايبندي گونه هاي گياهي به شرايط اكولوژيك با استفاده از نظرات متخصصان گياه شناسي تعيين شد. براساس نتايج مشخص شد كه 57/67 درصد گونه ها در طبقه اول ضريب محافظه كاري (CC:1-3)، 32/17 درصد در طبقه دوم (CC:4-6)، 8/46 درصد در طبقه سوم (CC:6-8) و 1/58 درصد در طبقه چهارم (CC:9-10) قرار داشتند. همچنين گونه هاي Astragalus leonardii ،Astragalus longirostratus وBunium luristanicum در طبقه چهارم قرار گرفتند و بيشترين ضريب محافظه كاري را داشتند. بر اين اساس و با توجه به اطلاعات موجود در زمينه موقعيت حفاظتي اين سه گونه، مي توان آنها را به عنوان گونه هاي معرف جنگل هاي كمتر تخريب يافته بلوط زاگرس معرفي كرد. استفاده از ضريب محافظه كاري در مناطق جنگلي كمتر دست خورده و مقايسه آن با مناطق ديگر، با بررسي ارزش حفاظتي مناطق مختلف و تعيين گونه هاي با ارزش حفاظتي بيشتر، منجر به ارزيابي بهتر برنامه هاي مديريتي و احيايي خواهد شد.

Natural and anthropogenic disturbances result to loss of biodiversity and ecosystem stability decline. Metrics that aggregate more qualitative information on individual species and overall community composition could be useful to better assess factors such as the conditions of natural areas, their conservation value and the impact of human disturbance. This is the first study that determine conservatism coefficient for vascular plants in Lorestan province. The standard modified multi-scale Whittaker plots were used for vegetation sampling. A panel of botanists and ecologists were asked to assign conservatism coefficient to each native species based on their knowledge and previous experiences about plant species sensitivity to disturbances and fidelity to a specific habitat by using floristic list. Results showed that conservatism coefficient were accepted by botanists and ecologists and can be used in the next researches for identifying forests conservative values. Based on the results of 57.67 % of plants were ranked fell into the first category (1-3), while 32.27 % fell into second category (4-6), approximately 8.46% of plants were ranked into third category (7-8) and finally 1.58 % of plants were ranked in the forth category (9-10). Astragalus leonardii Maassoumi, A. longirostratus Pau. and Bunium luristanicum Rech. f. have the most values of conservatism coefficient were ranked fell into the forth category. Based on the results and with regard to species conservation status, these species can be introduced as an indicator of intact oak forest. Determining CC in the natural intact regions and comparing it with other regions is useful for evaluation of restoration programs succession.