تحليل جرم زمين خواري از منظر حقوق كيفري ايران

The Analysis of the Crime of Speculation from the Perspective of Iranian Criminal Law

يكي از معضلات كنوني كشور كه به دغدغه مهم دولت و دستگاه قضايي تبديل شده است پديده معروف به «زمين خواري» است. پديده مذكور هم به لحاظ زيست محيطي و هم اقتصادي حائز اهميت است و همين امر ايجاب كرده است تا از طريق حقوق كيفري كه وظيفه اصلي آن حفظ ارزش هاي اساسي در جامعه است، با آن برخورد شود. لزوم چنين برخوردي هم از نظر اقدامات كنشي (پيشگيري) و هم واكنشي (مجازات) مستلزم شناخت دقيق اين پديده، حوزه و قلمرو آن و بررسي روش هاي مورد استفاده در آن است. با تلاش در شناخت اين امر مشخص مي شود كه با خلاهاي زيادي نظير عدم تعريف دقيق، عدم تعيين حوزه و محدوده، و در نهايت فقدان عنوان مجرمانه خاص نسبت به عمل ارتكابي بسياري از زمين خواران مواجه هستيم. همچنين با واكاوي و دقت در قوانين و مقررات مربوط به اراضي ملي و دولتي كاشف به عمل مي آيد كه نه تنها قوانين و مقررات مذكور باعث جلوگيري از پديده فوق نمي شود، بلكه در برخي موارد قانون گذار با وضع قوانيني باعث ترويج چنين پديده اي مي گردد. همچنين به دليل اينكه عمدتاً زمين خواري توسط افراد يقه سفيد جامعه انجام مي پذيرد كه داراي نفوذ و روابط سياسي، اجتماعي و اقتصادي هستند، وجود اين قوانين متناقض و منفذهاي موجود در آنها باعث سهولت كار افراد مذكور مي شود. لذا نخستين اقدام در برخورد با چنين پديده شومي، از بين بردن چنين خلا هاي قانوني و وضع قانوني جامع و هماهنگ با فلسفه وجودي منابع ملي و طبيعي در خصوص اين پديده مي باشد.

One of the present main legal، social and economic problems of the country which has turned into a government’s and the judiciary’s concern is the phenomenon of Speculation. This phenomenon is important both economically and environmentally which is required to be dealt with by criminal law–as preserving the main values in the society. Such an approach will necessitate the proactive (preventive) and reactive (punitive) measures and requires a detailed understanding of this phenomenon، its extent and methods used in its analysis. Once we intend to deal with this phenomenon، we will encounter various significant gaps and vacuums such as lack of clear definition، lack of clear domain، and eventually lack of specific criminal measure regarding the many acts done by the speculators. Also through scrutinizing the existing rules and regulations relevant to the public and state lands، we come to understanding that not only our existing law cannot prevent this phenomenon، but also in some cases، the law aggravates and propagates such a phenomenon. Also because speculation is mostly done by those white collar offenders who are influential in the society and have the political، social، economic relations ، such contradictory laws and their pores make easier for those people to do so. So، the first step in dealing with this phenomenon is eliminating regulatory gaps and enacting comprehensive laws which preserve the natural and national resources of the country