ساختار شكل گيري معنا در سوره كافرون به مثابه اثري ادبي از ديدگاه نظريه ساختارگرايي

Meaning Formation Structure in Surah Al-Kafirun as a Literary Text: A Structuralist Approach

اين مقاله مي كوشد نظم حاكم بر كاربست عناصر زباني در متن سوره كافرون را كشف كند. با اين هدف، سوال اين است كه متن سوره كافرون به مثابه يك اثر ادبي در قالب چه ساختار زباني تنظيم شده است و معاني موجود در اين متن، در چه ساختاري ارائه شده اند؟ براي پاسخ به اين سوال، متن سوره از ديدگاه نظريه ساختارگرايي، با استفاده از ايده تقابل هاي دوگانه و محورهاي هم نشيني و جانشيني مطالعه مي شود. روش مطالعه، تحليلي ـ تطبيقي خواهد بود. در بخش اول، تحليلي كاربردي از روش ساختارگرا براي مطالعه يك متن خاص ارائه مي شود. در بخش دوم، سوره كافرون با تطبيق روشي كه در بخش اول ارائه شده، تحليل مي گردد. در نتيجه اين تحليل، مشخص مي شود كه سوره كافرون بر اساس سه تقابل دوگانه اصلي، از سه سازه اصلي، و سازه دوم نيز بر اساس سه تقابل دوگانه فرعي از چهار سازه فرعي تشكيل شده است. يكي از اين سازه هاي فرعي، عيناً دو بار در متن به كار رفته است كه يك بار دلالت ايجابي و يك بار دلالت سلبي دارد. عناصر زباني در متن به گونه اي تنظيم شده اند كه سازه هاي سوره را همزمان از هم جدا مي كنند و به يكديگر پيوند مي دهند تا از اين طريق، ساختار كلي متن شكل بگيرد. اين جدايي و پيوند هم در سطح معنايي سوره به طور عيني نمود دارد و هم در سطوح واجي و واژگاني و نحوي. اين مطالعه با تحليل ساختار سوره كافرون نشان مي دهد كه چگونه معاني مد نظر در سوره، از طريق روابط جانشيني و همنشيني ميان سازه هاي سوره در چارچوبي منسجم ارائه شده اند.

The present article is an attempt to discover the order governing the linguistic elements in Surah Al-Kafirun [109]. The question posed is that as a literary text, what linguistic and semantic structures does the Surah Al-Kafirun adopt? This is answered through binary oppositions as well as syntagmatic and paradigmatic relations. The study will be a descriptive-comparative one. The first section of the article presents an applied analysis of the structural approach to text study. The second section analyses the Surah Al-Kafirun according to the aforementioned analysis, which shows the text is built up of three main structures based on three main binary oppositions, with the second opposition itself built up of four minor structures based on three minor binary oppositions. One of these minor oppositions has been repeated in the text, once with Positive implications and once with Negative implications. The linguistic elements in the text have been used in such a way that simultaneously divide and join the Surah structures. This occurs both in the semantic representation of the text on the one hand and in morphological, lexical, and syntactic representations on the other. The structural analysis shows how the intended meanings have been presented through paradigmatic and syntagmatic relations in a coherent structure.