بهره امنيتي؛ امتياز تجاري: گسستي تاريخي در روابط ايران با قدرت هاي بزرگ پس از شبه انقلاب هاي عربي

(Security Gains via Commercial Advantage: A Radical Break in Iranian Foreign Policy with Great Powers after Arab Spring (Text in Persian

معضل امنيت در دولت هاي ايراني طي سده هاي گذشته، پيوسته و مهم ترين اولويت را تشكيل داده است. هرگاه حكومت مركزي ايران دچار ضعف شده، تجاوزات سرزميني ازسوي كشورهاي متخاصم هم آغاز شده است. تدبير دولت هاي ايران تا پيش از انقلاب اسلامي مبادله تجارت در برابر امنيت بود اما در اكثر مواقع اين مبادله منجر به ناامني بيشتر براي ايران مي شد. مسئله اصلي اين پژوهش اين است كه آيا سياست هاي امنيتي جمهوري اسلامي به خصوص پس از شبه انقلاب هاي عربي 2011 توانسته است مبادله تجارت ـ امنيت را در روابط خارجي ايران تغيير دهد؟ (سوال پژوهش) ازاين رو با مطالعه روند تاريخي مبادله تجارت ـ امنيت در روابط خارجي ايران با قدرت هاي بزرگ طي پنج سده اخير به شيوه تطبيقي ـ تبييني نشان مي دهد: (روش پژوهش) جمهوري اسلامي با اتخاذ راهبرد استقلال سياسي و عدم تعهد به قدرت هاي بزرگ طي 38 سال در بعد امنيتي موفق شده است به بازيگري مهم و تاثيرگذار در سطح منطقه اي تبديل شود، به گونه اي كه بسياري از معادلات امنيتي در خاورميانه بدون خواست و اراده ايران حل و فصل نمي شود. مهم تر آنكه ، روند امنيتي سازي جمهوري اسلامي ايران از بازدارندگي به سلبي و سپس سلبي ـ ايجابي، (به خصوص پس از شبه انقلاب هاي عربي) توانسته است شرايط را براي تغيير مبادله تاريخي امتياز تجاري ـ تمناي امنيت، به بهره امنيتي ـ امتياز تجاري فراهم كند (فرضيه پژوهش). به گونه اي كه اكنون نظام سرمايه داري نيازمند نقش امنيتي ايران در منطقه است و آماده است در قبال نقش ثبات زايي و امنيتي در مبارزه با تهديدهاي تروريستي، امتياز تجاري و سياسي به ايران واگذار كند (يافته هاي پژوهش).

Security dilemma has been the most important and the first priority of Iranian states during the last five centuries. Whenever the central government weakened، the foreign enemies violated territory of Iranian states. Although Iranian governments announced، it would not interfere in world wars I&II and remain neutralism، but its territory has been occupied by great powers during the world wars I&II. Iran's security has also been impressed in the cold war because of the rival between east and the west. The strategy of Iranian states before Islamic revolution was offering commercial advantage to great power in order to receive security gain and balance making trend by great powers. Considering history confirms that in the most of the times، this strategy was failed. They offered commercial advantage but could not balance their rivals and foreign enemies by great powers. Iranian foreign policy has been changed after Islamic revolution. Islamic republic constituted nonalignment Strategy. Iran in the shadow of this strategy and self-help in security seeking، converts to one of the great security power in the Middle East. After Arab spring the security dilemma has been complicated in Middle East where even Obama dreads to interfere in the Syria. On the other hand terrorism threats U.E so they necessitous need to confront against terrorism in the region. As U.E could not confront terrorism without U.S it really need Iran to use its leverage and conflict with terrorism and stabilize Middle East. U.E is ready to offer commercial and political advantages in order to receive security from Iran. This is the radical break in the Iran foreign relations with great power.