ساز و كار و نشانه‌هاي ادغام ايران در اقتصاد جهاني قرن نوزدهم

The Mechanism and the Evidence of Iran’s Merging in the 19th Century World Economy

وقوع انقلاب صنعتي جوامع صنعتي را بر آن داشت تا براي تأمين نيازهاي خود جوامع ماوراءدرياها را در اقتصادي جهاني ادغام كنند. هدف از اين اقدام تبديل كردن جوامع ماوراءدرياها به محلي براي صدور كالاهاي ساخته شده صنعتي و تأمين مواد اوليه بود. بر پايه چنين هدفي بود كه جوامع سرمايه ­داري در قرن نوزدهم با استفاده از دو سازكار ايجاد قلمروهاي استعماري و تحميل قراردادهاي تجاري، گمركي و حقوقي با اعمال فشارهاي سياسي جوامع ماوراءدرياها را در اقتصاد جهاني ادغام كردند. از اين قائده ايران هم در قرن نوزدهم مستثني نبود. بر اين اساس مقاله حاضر در صدد است تا با استفاده از روش تحقيق تاريخي و طرح اين پرسش كه سازوكار و نشانه ­هاي ادغام ايران در اقتصاد جهاني قرن نوزدهم چه بود؟ به بررسي سازو كار و نشانه ­هاي ادغام ايران در اقتصاد جهاني قرن نوزدهم بپردازد. دستاوردهاي تحقيق نشان مي دهد كه ايران با سازوكار تحميل قرارداهاي تجاري، گمركي و حقوقي در اقتصاد جهاني ادغام شد. چنين ادغامي در قرن نوزدهم مخصوصاً در نيمه دوم آن دو نشانه­ مهم داشت. نخستين نشانه تغيير شيوه توليد اقتصاد كشاورزي ايران از كشاورزي معيشتي به كشاورزي تجاري با هدف توليد و صدور مواداوليه كشاورزي به بازارهاي جهاني بود. دومين نشانه چنين ادغامي رشد روزافزون ورادات كالاهاي ساخته شده مصرفي در راستاي تبديل شدن ايران به محلي براي صدور كالاهاي ساخته شده صنعتي بود

Industrial Revolution enticed the industrial countries to merge overseas countries with world economy in order to meet their needs. These countries intended to make overseas countries a market for their industrial products and to supply their raw materials from such countries. For this purpose, in 19th century the capitalist societies, with two policies of establishing colonial territories and imposing commercial, customs and legal treaties with political force, tried to merge overseas countries with world economy. Iran was no exception. Therefore, this article intends to conduct a historical research and to pose the question of what were the proofs and indications of Iran’s merger with world economy in 19th century. The results of this research show that Iran was merged into world economy with the mechanism of forced commercial, customs, and legal contracts. This merger in 19th century, especially in the second half, had two indications. The first one was a change in Iran’s economic agricultural production from livelihood agriculture to a commercial one with the purpose of exporting raw materials of agriculture to the world market. The second one was the daily growth of imported consumer goods that paved the way for making Iran a market for such goods