تحليل كاركرد احكام نظاميه ي ولي فقيه در آرا و نظرهاي شوراي نگهبان (بررسي موردي سياست جنايي تقنيني)

Analysis of the Function of the Orders of Vali-e-Faqih in Decisions and Comments of the Guardian Council (The Case Study of Legislative Criminal Policy) (Text in Persian)

ولي فقيه از طريق احكام حكومتي و فتاوي اجتماعي و اجتماعي تبعي، كه در اين مقاله «احكام نظاميه» خوانده مي شوند، در قانونگذاري جنايي نقش ساختاري و سنجشي دارد. موضوع اساسي اين مقاله، تبيين جايگاه «احكام نظاميه ي ولي فقيه» در ساختار نظام جمهوري اسلامي ايران و به ويژه شوراي نگهبان است. اين مسئله مي تواند به ايجاد رويه اي واحد در عملكرد نهادها و مراجع حقوقي جمهوري اسلامي ايران از جمله شوراي نگهبان، در استناد به احكام نظاميه ي ولي فقيه، كمك شاياني كند. نگارنده با روشي توصيفي ـ تحليلي و با اتكا بر منابع معتبر فقهي و نظرها و آراي شوراي نگهبان، معتقد به اطلاق «تبعيت از احكام نظاميه ي ولي فقيه» از سوي كليه ي اشخاص و نهادها (كه وظيفه ي مقررات گذاري يا سنجش مقررات را بر عهده دارند) از جمله شوراي نگهبان است. با اين توضيح، با وجود احكام نظاميه ي مقام رهبري وظيفه ي شوراي نگهبان بررسي مصوبات و مقررات از نظر مغايرت يا عدم مغايرت با ملاك و سنجه ي «احكام نظاميه ي ولي فقيه» است و در اين موارد نمي تواند به نظر فتوايي خود استناد كند. آرا و نظرهاي شوراي نگهبان نشان مي دهد كه استناد شوراي نگهبان به احكام نظاميه مطلق نبوده و در برخي موارد با اختلاف مواجه بوده است.

Structural and evaluational in criminal legislation is the role of Vali-e-Faqih through governmental rules and social and subordinate social Fatwas (orders) which are called in this article as “Ahkam-e-Nezamie” (Nezamie rules). The main subject of this paper is to clarify the status of Nezamie rules of Vali-e-Faqih in the structure of the Islamic Republic of Iran، especially in the Guardian Council. This can significantly contribute to create a single procedure in the operation of institutions and legal authorities of the Islamic Republic of Iran، including the Guardian Council in citation to the Nezamie rules of Vali-e-Faqih. The author believes in the absoluteness of obeying the Nezamie rules of Vali-e-Faqih by all persons and institutions (with the duty of legislation or measuring the regulations) including the Guardian Council through a descriptive-analytic method based on reliable jurisprudential sources، and comments and decisions of the Guardian Council. Therefore، while examining the regulations and acts of the parliament in terms of consistency or inconsistency، The Guardian Council with the presence of the Nezamie rules of Vali-e-Faqih shouldn’t refer to their jurisprudential views. The comments and decisions of the Guardian Council in this respect have been in some instances different.