هماهنگي آوايي در دو جزء 16 و 17 قرآن كريم بر اساس نظريه‌ي موريس گرامون

An Analysis of Phonetic Harmony in Juz' 16 and Juz' 17 of the Holy Qur'an Based on Maurice Grammont's Theory

گاهي تكرار واج‌ ها و هجاها با انديشه و مفهوم مولف تناسب دارد و به همين سبب برجستگي و تشخص در كلام و متون ادبي ­را افزون و مخاطب را جذب مي­كند. تكرار صامت­ ها و مصوت­ ها تحت عنوان هماهنگي آوايي، قدرت القاي معاني خاصي را دارند كه زبان­شناس فرانسوي موريس گرامون به اين مسأله پرداخته و ابراز داشته است كه شاعر و نويسنده با به كارگيري واژگاني كه از واج­ هاي مشابه­ اي تشكيل شده­ اند، تصاوير ذهني خويش را بدون شرح جزئيات، به خوبي تداعي مي­كنند. پژوهش حاضر با تكيه بر نقد فرماليست و نظريه­ ي گرامون با روش توسعه­ اي- كاربردي، دو جزء مباركه ­ي 16 و 17 قرآن كريم را مورد بررسي قرار داده و بيان مي­دارد كه هماهنگي آوايي روشي است كه مي­تواند به مؤلف كمك رساند كه معنا را از طريق فرم و ساختار ادبي بدون اطناب كلام به مخاطب منتقل كند. نتايج اين پژوهش حاكي از آن است كه قرآن كريم نيز از اين ويژگي برخوردار است و انتقال مقصود و معنا با تكرار واكه­ ها و همخوان­ ها، تأثير ژرفي بر خواننده گذاشته و وي را به سوي معنا رهنمون ساخته است؛ هم­چنين بررسي­ ها نشان مي­دهد كه بيش­ترين بسامد در ميان واكه­ ها، مختص واكه­ ي درخشان براي بيان عظمت و شكوه خداي متعال و در ميان همخوان­ ها، مختص همخوان سايشي مي­باشد كه براي تداعي حس تشويش و اضطراب كافران و مشركان به كار رفته است.

Sometimes repeating morphemes and syllables correlates with authors' intended thoughts and concepts hence augmenting prominence and distinction in literary discourse and texts, and capturing the audience. Repeating consonants and vowels under phonetic harmony has the power of inducing certain meanings. The French linguist Maurice Grammont, who studied this subject, stated that poets and writers who use words that are made up of similar phonemes, adequately, and without providing extra details, impart their mental images. The present study, drawing on formalist criticism and Maurice Grammont's theory, analyzed Juz' 16 and Juz' 17 of the Holy Qur'an, and found that phonetic harmony is a way that can help authors in conveying meaning through literary form and structure, while avoiding prolixity. The results suggest that the Holy Qur'an also enjoys this feature where conveying intentions and meaning via repeating vowels and consonants has had a deep impact on the readership, directing them to meaning discovery. In addition, our analysis show that bright vowels are the most frequent ones to express the glory of Allah, the High and the most frequent consonants are fricatives, used to evoke anxiety and worry on the part of the infidels and the polytheists.