پديد آورندگان :
مظفري، سونا دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان , خراساني نژاد، سارا دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده توليد گياهي - گروه علوم باغباني , گرگيني شبانكاره، حسين دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده توليد گياهي - گروه علوم باغباني
كليدواژه :
اسيد آلي , پرولين , تنش كم آبي , كلروفيل , گياه دارويي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: خشكي از مهمترين عوامل محدودكننده رشد گياهان در سرتاسر جهان و شايع ترين تنش محيطي است. بنابراين با استفاده از انواع كودهاي طبيعي از جمله اسيدهيوميك، مي توان از حداقل آب استفاده نموده و موجب كاهش تبخير آب از خاك، حفظ و ذخيره آب در خاك گرديد. لذا در همين راستا و به دليل اهميت بالاي گياه خرفه در درمان بيماري هاي قلبي- عروقي، سرطان، آسم، ديابت نوع يك و بيماري هاي عفوني، آزمايشي با هدف بررسي اثر رژيم هاي آبياري و كاربرد اسيدهيوميك بر برخي ويژگي هاي مورفولوژيك و فيزيولوژيك گياه دارويي خرفه (Portulaca oleracea L.) انجام شد.
مواد و روش ها: آزمايشي در سال زراعي 94-93 به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تكرار در گلخانه دانشكده توليدگياهي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان به اجرا در آمد. تيمارهاي آزمايش در چهار سطح رژيم هاي آبياري شامل مقادير 25، 50، 75 و 100 درصد ظرفيت زراعي و چهار سطح اسيدهيوميك شامل صفر، 200، 400 و 600 ميلي گرم در ليتر لحاظ گرديد. صفات مورد ارزيابي عبارت از ارتفاع بوته، تعداد ساقه فرعي، قطر ريشه، طول ريشه، وزن خشك و تر ساقه، وزن خشك و تر برگ، شاخص سطح برگ، محتواي نسبي آب برگ، پرولين، محتواي كلروفيل a، b و كل بودند. پس از عمليات كاشت، برداشت و اندازه گيري عملكرد رشد، كلروفيل به روش آرنون و پرولين به روش بيتز اندازه گيري شد. يافته ها: افزايش سطوح رژيم آبياري سبب كاهش معني دار ارتفاع بوته، تعداد ساقه فرعي، طول ريشه، وزن تر و خشك ساقه، شاخص سطح برگ، وزن تر و خشك برگ گرديد. همچنين اثر رژيم آبياري در بالاترين سطح منجر به كاهش 6/53 درصدي محتواي نسبي آب برگ و افزايش 1/09 درصدي پرولين نسبت به شاهد گرديد. ميزان كلروفيل a، b و كل در اثر رژيم آبياري كاهش يافت و در كمترين مقدار آبياري در ظرفيت زراعي (25 درصد ظرفيت زراعي) به‌ت رتيب 0/40، 0/25 و 0/66 ميلي گرم در گرم به حداقل مقدار خود رسيد. تيمار اسيدهيوميك نيز بر تمامي صفات مورفولوژيك مورد بررسي بجز وزن تر و خشك ساقه اثر معني داري داشت و اين تأثير در 200 ميلي گرم در ليتر به حداكثر خود رسيد. همچنين اسيدهيوميك بر ميزان پرولين و محتواي نسبي آب برگ معني دار بود در حالي كه براي صفات كلروفيلي (a، b و كل) اثر معني داري مشاهده نشد. اثر متقابل رژيم آبياري و كاربرد اسيدهيوميك بجز صفات وزن تر و خشك ساقه، شاخص سطح برگ و كلروفيل b براي ساير صفات مورد بررسي معني دار بود. در شرايط رژيم آبياري محلول پاشي با 600 ميلي‌گرم در ليتر موجب افزايش 1/72 درصدي پرولين نسبت به شاهد گرديد. حداكثر مقدار كلروفيل a و كل از آبياري در 100 درصد ظرفيت زراعي و كاربرد 200 ميلي گرم در ليتر اسيدهيوميك و بيشترين مقدار محتواي نسبي آب از آبياري در 100 درصد ظرفيت زراعي و كاربرد 400 ميلي گرم در ليتر اسيدهيوميك مشاهده شد.
نتيجه گيري: نتايج اين پژوهش نشان داد كه افزايش شدت تنش خشكي باعث كاهش صفات بررسي شده مي گردد، با اين حال تيمار كودي اسيدهيوميك از گياهان خرفه در برابر تنش خشكي محافظت كرد و باعث كاهش خسارت هاي ناشي از تنش خشكي شد. نتايج بدست آمده از اين آزمايش، تيمار 75 درصد ظرفيت زراعي و كاربرد 200 ميلي گرم اسيدهيوميك را به عنوان بهترين تيمار از لحاظ صرفه اقتصادي معرفي مي كند، زيرا با مصرف كمتر آب و اسيدهيوميك مي توان به همان عملكرد كه سطوح بالاتر كاربرد اين تيمار‌ها دارند دست يافت. بطور كلي نتايج اين مطالعه نشان داد كه مي توان اعمال اسيدهيوميك را در صورت انجام آزمايش هاي تكميلي جهت كاهش اثرات سوء رژيم هاي آبياري توصيه كرد.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Since medicinal plants in natural areas spread within the broad geographic limitations and collection and access to them is not costeffective and on the other hand, the use of natural habitats will not be enough for the pharmacy industry, therefore, it is necessary to grow these plants in agricultural areas. In this regard, the choice of the landraces and suitable cultivars and nutrition and irrigation management, play an important role in increasing the quantity and quality of medicinal plants and reduce the negative effects of various environmental stresses on plants.One of the most important environmental stresses is drought that great effect on plant grows and metabolism. In this study, drought stress effect on germination and inorganic elements content in leaves of medical plant Purslane (Portulaca oleraceae L.) were study. This plant as an Antiseptic, Antispasmodic, Diuretic, and Blood Filtering has medical application. According to the drought as the most important environmental factor that limiting agricultural products and using Humic acid as the reducer in evaporation from soil and mentenance water in soil, In this study the effect of Humic acid on some of morphological and physiological charactristics under water stress on medicinal plant of portulaca oleracea was examined.
Materials and Methods: In order to investigate the effects of Irrigation regims and Hiumic acid levels on morphophysiological traits on portulaca (Portulaca oleracea L.), as a medicinal plant a pot experiment was conducted as factorial based on completely randomized design with three replications at Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources durong 2014. Treatments included Irrigation rejims in four levels (100 percent FC, control, 75percent FC, 50percent FC and 25percent FC) and humic acid in four levels (0, 200, 400 and 600mg/l). studied traits included the water stress reduced shoot length, number of stem, root diameter, root length, stem wet and dry weight, leaf wet and dry weight, leaf area index, prolin, leaf water ratio and a, b and total chlorophyll content.
Results: The results showed that by increasing drought stress, shoot length, number of stem, root length, stem wet and dry weight, leaf wet and dry weight, leaf area index were decreased. Also, with increasing drought stress, leaf water ratio and a, b and total chlorophyll content decreased and prolin were increased. Humic acid had significant effects on all of morphological and physiological characteristic except of stem wet and dry weight and a, b and total chlorophyll content. Intraction effects of Irrigation regime and humic acid had significant effects on all of morphological and physiological characteristic except of stem wet and dry weight, leaf area index and b chlorophyll content. Proline increased compared to control (72.1%) in 600 mlg/L humic acid. The most value of a and total chlorophyll content was obtained in 100% FC and 200 humic acid. And the most value of LWR was meatured in 100% FC and 400 humic acid.
Conclusion: Generally, the results showed that by increasing drought stress, all of measured traits were decreased, In spite of that, humic acid protected purslane against drought and decreased drought damages. The best treatment is 75percent FC and 200mgr/l humic acid.
