پديد آورندگان :
عزيزي، الهام دانشگاه پيام نور - گروه زراعت , ميربلوك، آتنا دانشگاه پيام نور , بهداد، آسيه دانشگاه پيام نور
كليدواژه :
وزن خشك , سطح برگ , تثبيت زيستي نيتروژن , اندازه گره
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: استفاده از نانو كودها به عنوان يك راهكار موثر در افزايش قابليت دسترسي عناصر براي گياه اخيرا بسيار مورد توجه قرار گرفته است. با بكارگيري نانوكودها، زمان و سرعت رهاسازي عناصر با نياز غذايي گياه مطابق و هماهنگ مي شود، لذا گياه قادر به جذب بيشترين مقدار مواد غذايي بوده و در نتيجه ضمن كاهش آبشويي عناصر، عملكرد محصول نيز افزايش مي يابد. بر اين اساس، هدف از اين تحقيق، بررسي پاسخ هاي رشدي گياه نخود در مراحل مختلف رشد و نمو تحت تيمار با كودهاي نانو كلسيم و موليبدن بود.
مواد و روش ها: به منظور بررسي تاثير نانو كود موليبدن و كلسيم بر پارامترهاي رشد و گره زايي گياه نخود (Cicer arietinum L.)، آزمايشي به صورت فاكتوريل بر پايه طرح كاملا تصادفي در گلخانه تحقيقاتي دانشگاه پيام نور مركز مشهد در سال 1392 انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل موليبدن در سه سطح 0، 2 و 4 پي پي ام و كلسيم در چهار سطح 0، 100، 200 و 300 كيلوگرم در هكتار بود كه به فرم نانو اكسيدهاي قابل جذب توسط گياه، تهيه شدند. صفات مورد بررسي شامل ارتفاع گياه، طول ريشه، سطح برگ، وزن خشك اندام هاي هوايي و ريشه، تعداد و اندازه گره هاي تثبيت زيستي نيتروژن و مقدار كلسيم و موليبدن موجود در گياه بودند.
نتايج و بحث: نتايج نشان داد كه اثر سطوح مختلف كلسيم بر ارتفاع گياه، تعداد گره تثبيت نيتروژن، وزن خشك ساقه، سطح برگ و كلسيم و موليبدن موجود در گياه از نظر آماري معني دار بود. پارامترهاي رشد گياه نخود در سطوح مختلف كلسيم نسبت به شاهد افزايش معني دار يافت. بيشترين ارتفاع بوته (سانتي متر) در غلظت 100 كيلوگرم در هكتار كلسيم مشاهده شد. بيشترين مقدار وزن خشك اندام هاي هوايي (0/6 گرم در بوته)، سطح برگ (14 سانتي متر مربع در بوته) و تعداد گره تثبيت زيستي نيتروژن (27 گره در بوته) در تيمار 300 كيلوگرم در هكتار كلسيم و كمترين مقدار اين پارامترها در شاهد مشاهده شد. اثر تيمار هاي مختلف كلسيم بر اندازه گره معني دار نبود. اعمال سطوح مختلف نانواكسيد موليبدن فقط بر خصوصيات سطح برگ و كلسيم گياه تاثير معني داري داشت. سطوح مختلف موليبدن نانو بر سطح برگ، تاثير كاهشي معني داري نسبت به شاهد داشت. جذب كلسيم نيز در غلظت هاي 2 و 4 پي پي ام موليبدن در گياه افزايش معني داري نسبت به شاهد داشت. اثر متقابل كلسيم و موليبدن فقط بر كلسيم و موليبدن موجود در گياه نخود سياه تاثير معني داري داشت. بيشترين مقدار كلسيم گياه در تيمار تلفيقي 4 پي پي ام موليبدن و عدم اعمال نانواكسيدكلسيم مشاهده شد. بيشترين مقدار موليبدن موجود در گياه نيز به تيمار تلفيقي 4 پي پي ام موليبدن و 300 كيلوگرم در هكتار كلسيم تعلق داشت كه اختلاف آماري معني داري با تيمارهاي 0 و 2 پي پي ام موليبدن در شرايط اعمال 300 كيلوگرم در هكتار كلسيم نداشت. افزايش pH خاك از طريق كربنات يا اكسيد كلسيم، يك راه موثر در افزايش تعداد گره در لگومها مي باشد. همچنين تغيير pH، دسترسي عناصر غذايي را نيز تحت تاثير قرار مي دهد به طوري كه جذب بعضي از عناصر نظير موليبدن تسهيل مي گردد.
نتيجه گيري: به طور كلي، نتايج اين تحقيق نشان داد كه كاربرد توامان نانوكودهاي كلسيم و موليبدن مي تواند اثر قابل توجهي بر خصوصيات رشدي نخود سياه داشته باشد. اين امر حاكي از آن است كه كاربرد نانوتكنولوژي از طريق افزايش كارايي جذب و مصرف عناصر غذايي و كاهش آلودگي هاي زيست محيطي داراي پتانسيل بالايي بهبود توليدات كشاورزي و امنيت غذايي موثر مي باشد.
چكيده لاتين :
Introduction : The use of nano-fertilizers as an effective approach to increase the availability of nutrients for plants has been highly regarded. With using Nano-fertilizers, time and rate of release plant nutrients will be according to plant nutrition needs, so the plant can absorb the maximum amount of nutrients and thus the leaching of nutrients decreases and crop yield increases. The present research aimed to study the growth responses of chickpea during different growth and development stages under nano-molybdenum and calcium fertilizers treatments
Materials & Methods: In order to investigate nano-molybdenum and calcium fertilizers on growth parameters, nodulation and amount of calcium and molybdenum of Chickpea (Cicer arietinum L.), an experiment was conducted as a factorial based on completely randomized design in green house of Payame Noor University of Mashhad in 2013. Experiment treatments included three levels of molybdenum (0, 2 and 4 ppm) and four levels of calcium (0, 100, 200 and 300 kg per hectare) that were prepared as nano oxides absorbed by plant. Studied traits were plant height, root length, leaf area, and root and shoot dry weight, the number and size of biological nitrogen-fixing nodules and amount of calcium and molybdenum in plant.
Results & Discussion: The results indicated that the effect of different levels of calcium on plant height, size of biological nitrogen-fixing nodules and amount of calcium and molybdenum in plant were significant, statistically. Growth parameters of chickpea at different levels of calcium were significantly increased compared to control. The highest plant height plant height was observed in treatment of 100 kg per hectare calcium. The highest shoot dry weight (0.6 g. per plant), leaf area (14 cm2 per plant) and size of biological nitrogen fixing nodules (27 nodules per plant) were observed in treatment of 300 kg per hectare calcium. The lowest rates of these parameters were obtained in the control. The effect of calcium treatment on the size of the nodule was not significant. Different levels of molybdenum nano-oxide only affected leaf area and plant calcium content, significantly. Nano-molybdenum levels had reduction effect on leaf area compared to the control, so that the highest and lowest leaf area were observed in the control of leaf area was 4 ppm molybdenum, respectively. Calcium absorption in the concentrations of 2 and 4 ppm molybdenum increased compared to the control, significantly. The interaction effect molybdenum and calcium only affected amount of calcium and molybdenum of chickpea, significantly. With increasing molybdenum in the absence of calcium, amount of plant calcium increased, but with increasing molybdenum in the higher levels of calcium, this trend of calcium variation was n’t observed. The highest amount of calcium was observed in combined treatment of 4 ppm molybdenum and 0 kg per hectare calcium. With increasing molybdenum nano oxide in the higher levels of calcium (200 and 300 kg per hectare), the amount of molybdenum in the plant increased. The highest amount of this parameter belonged to combined treatment of 4 ppm molybdenum and 300 kg per hectare calcium that was not different with 0 and 2 ppm molybdenum under condition of 300 kg per hectare calcium, significantly. changes in pH, affects the availability of nutrients so that the absorption of some elements such as molybdenum can be facilitated.
Conclusion: In general, the results showed that combined use of nano-calcium and molybdenum fertilizers can have a significant effect on growth characteristics chickpea. This suggests that nanotechnology has a high potential for achieving sustainable agriculture by increasing nutrient absorption and use efficiency. Nanotechnology also reduces environmental pollution and thus improve agricultural production and food security.
