تاثير عوامل جغرافيايي بر ساختار سياسي گيلان پيش از ورود روس ها

گيلان به سبب قرار داشتن در حصار طبيعي درياي خزر از يك سو و رشته كوه مرتفع پوشيده از جنگل البرز از سوي ديگر، همچنين به سبب داشتن آب و هواي بسيار مرطوب و پرباران، از نظر جغرافيايي با بيشتر نواحي ايران متمايز است. گيلان به سبب اين توان هاي محيطي، از شرايط انساني، اقتصادي و ساختار سياسي خاصي برخوردار بوده است. اين ايالت ـ كه به صورت جزيره اي از ساير نواحي خلافت شرقي جدا افتاده بود ـ هرگز به طور كامل و پيوسته به تسلط نيروهاي خلافت و حتي نيروهاي خارجي چون مغولان درنيامد. اين منطقه همواره به دست حكمرانان محلي اداره مي شد كه اگرچه با هم اشتراكات و ارتباطاتي داشتند، اما مستقل از يكديگر در قسمت هاي مختلف گيلان حكمراني مي كردند. ساختار انساني، سياسي و فرهنگي گيلان تا زمان تسلط روس ها بر گيلان و شكسته شدن حصار طبيعي آن با ساخت راه هاي كاروان رو و شوسه ثابت مانده بود. در اين پژوهش با بررسي توان محيطي گيلان و وضع سياسي منطقه نشان داده شد وجود مرزهاي طبيعي، قومي و فرهنگي علت اصلي استقلال و دوام حكومت هاي محلي در گيلان و ديلمان بود.