مدلي براي پذيرش فناوري نوظهور پكس در مراكز درماني ايران

A Model for the Acceptance of Emerging Technology “Pacs” in Iran’s Hospitals

توسعه «پكس» فرصتي نو براي تحول در نظام سلامت است. «پكس» از جمله فناوري­ هاي نو ظهور است كه دسترسي به تصويربرداري بيمارستاني از طريق شبكه را امكان‌پذير مي‌سازد. پرونده سلامت بيمار با جزئيات تصويري و فيلم در همه جا و هر زمان و با كمترين هزينه قابل دسترس خواهد بود. هم‌اكنون «پكس» در ايران متولي خاصي ندارد و مسئولان به‌دنبال راه‌اندازي مركزي براي توسعه آن هستند. در اين شرايط شناخت عوامل مؤثر بر پذيرش اين فناوري بسيار ضروري و مفيد خواهد بود. هدف اصلي اين پژوهش ارائه مدلي براي پذيرش فناوري نو ظهور «پكس» در مراكز درماني كشور جهت تسهيل در به‌كارگيري اين فناوري است. اين مطالعه از نوع توصيفي - همبستگي است كه به‌صورت مقطعي و در سال 1393 انجام شده است. در اين تحقيق براي پذيرش فناوري از مدل (TAM) استفاده شده است. مؤلفه ­هاي مؤثر بر فناوري از ادبيات موضوع استخراج شده و با روش دلفي و نظر خبرگان اولويت‌بندي شده است. سه اولويت اول آن به‌عنوان ورودي مدل (TAM) استفاده شده است. سپس، براي هر يك از مؤلفه ­ها متناسب با هدف اصلي پژوهش، فرضيه ­هايي تبيين شد كه به‌منظور آزمون فرضيه­هاي تحقيق و بررسي روابط بين مؤلفه­ ها از روش حداقل مربعات جزئي استفاده شده است. ابزار جمع‌آوري داده‌ها، پرسشنامه‌اي مشتمل بر 16 گويه بود كه از پرسشنامه­ هاي اين حوزه استخراج و براي «پكس» بومي‌سازي شد. جامعه هدف 130 نفر از متخصصان اين حوزه بودند. نتايج حاصل از اين مطالعه در سطح مراكز درمانيِ استفاد‌كننده از «پكس»، اثر هزينه‌هاي مالي ادراك‌شده بر قصد رفتاري استفاده از «پكس» (t-value=12/31)، اثر سازگاري بر سودمندي درك‌شده توسط كاربران (t-value=8/74)، اثر تصوير ذهني بر سودمندي درك‌شده كاربران (t-value=5/69)، اثر تصوير ذهني بر درك از آساني استفاده (t-value=12/74) را تأييد كرد. تحليل مسير نشان داد كه هزينه‌هاي مالي بالاترين اولويت را در پذيرش «پكس» دارند. با توجه به يافته‌هاي اين مطالعه، عوامل مؤثر بر پذيرش «پكس» از منظر رفتار كاربران شناسايي شدند. نتايج اين تحقيق مي‌تواند در برنامه‌ريزي نظام سلامت براي استفاده عادلانه از خدمات درماني و توسعه و تجهيز مراكز درماني به سيستم‌هاي روز مفيد و مؤثر باشد.

Development of Pacs is a new opportunity for change in the health system. Pacs is an emerging technology that provide accessibility to medical images via network. Patient health records will be available through detailed video and film everywhere and any time and with minimal cost. There is no trustee for Pacs in Iran now and officials are looking to set up a center for the development of Pacs. Under these circumstances, identifying factors which affect the adoption of this technology will be very necessary and useful. This study is a correlation – descriptive research was conducted in 1393. In this research TAM model is used for technology adoption. Variables affecting the technology were extracted from the literature and these variables have been prioritized by Delphi method and experts’ opinions. The model is analyzed by the structural equation method. Data was collected by a questionnaire including 16 items in this area and were localized for Pacs technology. The target population was 130 of professionals. Results of the study at medical centers using Pacs technology confirmed the effect of perceived financial costs on behavioral intention of Pacs (t-value = 12/31), the effect of compatibility on perceived usefulness by users (t-value = 8/74), the effect of image on perceived usefulness by users (t-value = 5/69), the effect of the image on the perceived ease of use (t-value = 12/74). According to the findings of this study, the factors affecting the acceptance of Pacs were identified from the perspective of users' behavior. The results can be useful in planning health system for the fair use of health cares and development and equipping health centers.