بررسي مفهوم رهايي‌بخشي از نظر امام خميني (س) و نظرية انتقادي روابط بين‌الملل

A Study of the Concept of Liberation in View of Imam Khomeini and the Critical International Relations Theory

رهايي‌بخشي و آزادسازي بشر از قيودي كه ره‌آورد ساختار، اصول، و ارزش‌هاي نظام مسلط بين‌المللي است، عاملي براي طرح نظريات بازانديشانه‌‌اي در روابط بين‌الملل ‌گرديده كه وجه مشترك همة آنها، تغيير نظم و نظام موجود و تلاش براي پي‌ريزي نظمي نوين و مطلوب در نظام بين‌الملل است. نظريه انتقادي روابط بين‌الملل، با تأكيد بر مؤلفه‌هايي چون آزادي، عقلانيت و نيز نقد تجربه‌گرايي سنتي و علم‌گرايي محض، تلاش‌ بسياري براي نقد وضع موجود، فراهم آوردن زمينه‌اي براي امكانپذير نمودن رهايي در سياست جهاني و نيز تحقق زيستِ اخلاقي در نظام بين‌الملليِ دولت‌ها به عمل آورده است. همچنين، به دنبال پيروزي انقلاب اسلامي به رهبري امام خميني، نيز شاهد طرح گستردة مباحث انتقادي نسبت به نظم و نظام بين‌الملل هستيم. اين مقاله با بهره‌گيري از روش توصيفي ـ تحليلي، و نيز مطالعه اسنادي، به بررسي تطبيقي مفهوم رهايي‌بخشي از نظر امام خميني و نظريه انتقادي روابط بين‌الملل پرداخته و علاوه بر بيان راهكارهاي تحقق رهايي‌بخشي در نظام بين‌الملل، وجوه اشتراك و افتراق اين دو رويكرد را نيز بررسي كرده است.

Liberation of man from the shackles of structure, principles, and the values of hegemonic international system has become a factor for introducing revised views in international relations, all of which in common tend to make a change in the status quo and to lay the foundation for a new and desirable international system. The critical international relations theory emphasizes on such factors as freedom and rationality, and pursues a critical approach to traditional empiricism and absolute scientism. In the meantime, this school of thought criticizes political status quo, and tries to pave the ground for the realization of liberation in world politics and ethical life in the international system for the states. Following the victory of the Islamic Revolution in Iran under Imam Khomeini, a wide range of discussions on critical approach toward international order and system was presented. This paper follows a descriptive-analytical approach along with documentary study to make a comparative analysis of the concept of liberation in view of Imam Khomeini and the critical international relations theory. In addition to presenting solutions for realization of liberation in international system, we will cover in this work the differences and similarities between the two approaches.