بررسي ديدگاه استاد لاريجاني در معناشناسي و هستي‌شناسيِ الزام اخلاقي

Assessment of Larijani’s View on the Semantics and Ontology of Moral Obligation

فرااخلاق به مبادي تصوري و تصديقي علم اخلاق ميپردازد؛ فرااخلاق چهار مبحث ذيل را دربرمي‌گيرد: معناشناسي اخلاق، معرفت‌شناسي اخلاق، هستي‌شناسي اخلاق و مباحث منطقي. مهم‌ترين بخش در معناشناسي اخلاق و تحليل مفاهيم اخلاقي مفاهيمي هستند كه در محمول جمله‌هاي اخلاقي به كار مي‌روند و مفاهيم ارزشي و الزامي را دربرمي‌گيرند. مفاهيم ارزشي مانند «خوب» و «بد» است و مفاهيم الزامي مانند «بايد»، «نبايد» و «وظيفه». هستي‌شناسي اخلاق از وجود و نحوۀ وجود مفاهيم و جمله‌هاي اخلاقي بحث مي‌كند. دربارۀ «الزام اخلاقي» مقاله‌هاي زيادي نگاشته شده است، ولي اين تحقيق با تفكيك حيث معناشناسي از هستي‌شناسي مفهوم «الزام اخلاقي» ديدگاه استاد لاريجاني را بررسي مي‌كند. ايشان با تفكيك مباحث معناشناسانه از هستي‌شناسانۀ «الزام اخلاقي» قدم مؤثري در تبيين مباحث فرااخلاقي برداشته است. نظريۀ ايشان در «الزام اخلاقي» شبيه نظريۀ جورج ادوارد مور در «خوب اخلاقي» است. بنابراين، ايشان در معناشناسي شهودگرا و در هستي‌شناسي واقع‌گرا به حساب مي‌آيد. اما مشكل اين نظريه ادعايي بودن آن و ارائه نكردن دليل معتبر است. تنها دليل ايشان ارجاع به وجدان است ولي مخالف اين نظريه نيز مي‌تواند به وجدان تمسك جويد

Metaethics deals with conceptual and propositional principles of ethics. It comprises four arguments: semantics of ethics, epistemology of ethics, ontology of ethics, and logical discussion. The most important part of semantic of ethics and analysis of moral concepts are those concepts used as predicate in ethical propositions and include obligation and value concepts, such as “good”, “bad”, “should” and “obligation” respectively. Existence of moral concepts propositions and their mode of being are all dealt with in ontology of ethics. Much work has been made on “moral obligation”. The present article, however, is to examine the viewpoint of professor Larijani who has taken a big step in explaining metaethical debates by distinguishing ontological considerations from semantic contemplations on “moral obligation”. His view on moral obligation is similar to the theory of G. E. Moor in “moral goodness”. Therefore he is semantically intuitionist and ontologically realist. But the problem is that he has not offered any valid proof for his claim. The only argument presented in favor of his view is appeal to conscience to which the opponent of this theory can also appeal