بررسي تحليلي چگونگي ارتباط شادي و معناداري زندگي از ديدگاه اسلام

Analytical examination of the Relation between Happiness and Meaning of Life in Islamic Perspective

يكي از مباحث نوين در فضاي فرهنگي جهان بحث شادي به‌عنوان يكي از هيجانات مثبت انساني است، كه در فضاي فكري بعد از جنگ جهاني دوم و توجه به مباحث بهبود كيفيت زندگي در روان‌شناسي مثبت‌نگر پررنگ شد و، سپس، با ورود به حوزۀ برخي از معنويت‌هاي نوظهور و جريانات فلسفي تا هدف‌پنداري و عامل معناداري زندگي انسان برجسته شد. هدف اين پژوهش آن است كه به تبيين ارتباط صحيح شادي و معناداري زندگي از منظر آيات و روايات بنشيند. ازاين‌رو، اين پژوهش با رويكرد مسئله‌محور و اتخاذ روش عقلي-نقلي ابتدا به بررسي ماهيت شادي در سه ديدگاه روان‌شناختي، فلسفي و ديني پرداخته و، سپس، به تحليل ارتباط شادي و معناداري نشسته است. در يافته‌هاي اين پژوهش مشخص شد كه ماهيت شادي مركب از دو بعد احساسي و شناختي است و اينكه ديدگاه اسلام با توجه به دو سطح شادي مقدمه‌اي و معنوي و دو قسم شادي ممدوح و مذموم، و رويكرد فراطبيعت‌گرا در معناداري زندگي كه بر دو مؤلفۀ هدف و ارزش تأكيد دارد، شادي را تابعي از معناداري زندگي مي‌داند و نه اينكه شادي عامل معناداري باشد، چه اينكه شاديِ مقدمه‌اي مقدمۀ رسيدن به معناداري است و شاديِ معنوي نتيجۀ وصول به هدف و معناداري است. در نتيجۀ نهايي نيز مشخص شد كه ديدگاه اسلام هدف‌پنداري شادي در جريانات مختلف روان‌شناسي و لامائيزم و روشنفكري را برنمي‌تابد

Of novel topics in cultural milieu in modern world is disscussion of happiness as one of the human positive affection that has drawn attention in the intellctual setting after world war II concerning wellfare in positive spsychology. With the rise of new forms of spirituality and current of philosophy come the fore as the element of meaning fullness. The present article is intended to explain the proper relation of happiness with meaning fulness in the mirror of holy verses and hadiths adopting rational and narative method. Having discussed three different philosophical psychological and religious method, the article attempt to survey the relation between happiness and meaning with the folllowing results: Happness is composed of two dimensions of cognition and feeling. It can be defined in two levels of prelimenary and spiritual and hence of two praiseworthy and plameworthy divisions. According to Islam happiness is not an element of but subject to meaningfulness of life for in a supernaturalistic approach emphasis is put on two components of purpose and value. Prelimenary happiness is preamble to making life meaningful and spiritual happiness is a result of reaching the desired end and meaningfulness of life. The article concludes that Islam does not approve the accound made by various currents of psychology, Lamaism and intellectualism which hold happiness as an end and objective