الگوهاي تصميم گيري قضايي در آمريكا و ايران

Decision-Making Patterns in the Judicial Systems of the US and Iran

تصميم گيرى قضايى مهم ترين ركن و نتيجه ي هر دعوي است. اين تصميم گيرى از قرارهاي نخستين و تأمين گرفته تا رأى پايانى با اثرپذيرى از عامل هاى گوناگونى صادر مى شوند. اين عامل ها در پرونده هاى كيفرى افزون بر محتويات و حقايق پرونده، به شخصيت متهم و بزه ديده و كاركرد نهادهاى عدالت كيفري نيز بازمي گردد، اما آنچه كمتر به آن پرداخته شده است، طرح واره ذهنى قاضى است كه زير عنوان الگوهاى تصميم گيري قضايى بررسى ميشود. الگو، طرحى است كه با تكيه بر واقعيت، پيوندهاى ميان عامل هاي اصلى يك پديده را نشان مى دهد. در پرونده هاى قضايى طرح كلى كه مبناي تصميم گيري را شكل مي دهد مي تواند قانون، نگرش قاضي، استراتژي يا راهبرد قضايي و ويژگي هاي شخصيتي قاضي باشد كه هر يك تحت عنوان يك الگوي تصميم گيري مورد بررسي قرار مي گيرند. قانون نخستين الگويي است كه در ذهن هر خواننده اي به عنوان الگوي بديهي تصميم هاي قضات شكل مي گيرد، اما بايد توجه داشت كه قانون به تنهايي پاسخ چرايي تصميم هاي قضات را نمي دهد. بر همين اساس پژوهش هاي بعدي نگرش، استراتژي و ويژگي هاي شخصيتي را مورد واكاوي قرار داده اثبات كردند كه اين عوامل نيز به نوبه ي خود بر تصميم هاي قضات اثرگذارند. اين بررسي در نظام قضايي ايالات متحده به ويژه ديوان عالي كشور در مقايسه با نظام قضايي ايران صورت مي پذيرد. هدف از سنجش تصميم هاي قضايي بر پايه ي الگوهاي برشمرده شده در اين پژوهش، سوق دادن توجه قضات به ساير عوامل مؤثر بر تصميم گيري است كه باعث افزايش دقت نظر قضات و فراهم آوردن زمينه ي تصميم گيري صحيح است.

Judicial decision-making is the most significant element of any litigation. Such decision ranged from very early injunction final vote is influenced by various factors. These factors، in addition to the contents and facts of the case in criminal cases، deal with the defendant and victim’s personality and the function of criminal justice institutions. Still، what has not been embarked on enough is the judge's mental schemata as the models of judicial decision-making which is discussed under the title of the patterns of judicial decision-making. The model، based on reality، is a design which shows the main links that exist among the main factors of a phenomenon. In lawsuits، the scheme which forms the basis of decision-making might include the law، the attitude of the judge، the judge's strategy and the judge`s personal attributes any of which is discussed as the model of decision-making. Although the law comes to view as the first the first obvious model forming the decision-making، it shall not escape our notice that it fails to clear the reason which rests behind a judge’s decision. Accordingly، subsequent researches investigated the Attitude، strategy and personality traits and proved that these factors impacted the judicial decisions.