لباس و هويت : ابعاد هويت فرهنگي در لباس ايراني

Clothing and identity: characteristic of cultural identity in Iranian clothing

فرهنگ ايراني مجموعه‌اي از سنن، آيين، مذهب و زبان است كه توانسته در ميان اقوام به اصولي نسبتاً واحد برسد. هويّت (پرسش از كيستي) از نگرش‌هاي فرهنگي زاده شده و جايگاه انسان در هستي را نشان مي‌دهد. هويّت گاه بالذات و گاه بالعَرَض است. مسألۀ پوشاك به عنوان يك شأن انساني، نمودي از هويّت فرهنگي به شمار مي‏رود. بنابر‌اين، ارتباط هويّت و لباس اينگونه است كه شأن عرضي يا صورت ظاهري لباس، برآمده از رفتار بشري و بالتبع داراي اجزائي ‌متغير است و بخش ذاتي آن محتواي عميق دارد و معاني آن، با خُلق انساني مرتبط است كه مفهومي والاتر، ثابت يا با تغييرات كم‌تر دارد، چرا كه اين مفاهيم از بطن انسان و فرهنگ برآمده از آن نشأت مي‌گيرند.اين نوشتار با هدف بررسي جايگاه لباس، يكي از نمودهاي هويّت فرهنگي و بيان مؤلّفه‏ هاي لباس ايراني اجرا شد و در صدد پاسخگويي به اين پرسش اساسي بود كه مؤلّفه ‏هاي هويّتي در لباس ايراني كدام است؟ روش پژوهش، توصيفي تحليلي و شيوۀ گردآوري اطلاعات، كتابخانه‌اي بود. نتايج پژوهش گواه آن بود كه كاركرد طرح، رنگ، بافت و تزئينات در لباس، علاوه بر جنبۀ زيبايي‏ بخشي، سبب حفظ حرمت بشري و متناسب با تفكّر بومي و ملّي، همسو با شرايط زماني و مكاني و هم‏ سنخ با ارزش‏ هاي تمثيلي در هنرهاي سنّتي ايراني است. به جهت دستيابي به نتايج مطلوب، ايده‌هاي برخي نظريه‌پردازان سنت‌گرا و كتب تاريخي قرن اخير در باب پوشاك بررسي شد.

There is no art that is more effective than the clothing art in the soul of individuals (Burkhardt). Iranian culture is a collection of traditions، customs، religions and languages that could reach a relatively a single principle across the nations. The identity or the question of individuality is generated through cultural attitudes and considered as the most important distress of humankind that shows the place of human being in the essence. Identity sometimes is personality based and occasionally transverse. The clothing issue as the human dignity and from the needs of human being is considered as an emergence of cultural identity of humankind. Therefore، its outward face comes out of human behavior and naturally has the changing components and its deep content and meaning is related to human mood that includes the higher، stable or associated with fewer changes in meaning، since these meanings and concepts have their roots in the essence of human being and the culture came out of it. It is endeavored in this research، that in addition to identifying the characteristics of Iranian clothing، the identity components should be described which are appeared in the Iranian covering. In addition، the major reason related to the changes should be expressed that has transformed the Iranian dress during the history course as an assault and finally the techniques should be discussed to recreate the Iranian clothing. In describing such themes، the ideas of some traditional theorists as well as the historical books of recent century have been studied on the subject of clothing and dressing.