برآورد آب مصرفي در بخش كشاورزي به روش بيلان آب

Estimating Agricultural Water Consumption by Analyzing Water Balance

حدود دو سوم آب رودخانه‌ها، درياچه‌ها و آبخوان‌هاي زيرزميني جهان در بخش كشاورزي به مصرف مي‌رسد. در ايران نيز مانند ساير كشورها، بخش قابل‌توجهي از منابع آب‌هاي سطحي و زيرزميني در اين بخش استفاده مي‌شود. مبناي اساسي برآورد حجم آب مصرفي در بخش كشاورزي تحليل مؤلفه‌هاي بيلان آب در سطح كشور است. متغير بودن ميزان بارش سالانه منشأ مؤلفه‌هاي بيلان آب در چرخة هيدرولوژي و به‌تبع آن، متغير بودن حجم آب مصرفي در بخش كشاورزي، مهم‌‌ترين دليلي است كه برآورد مجدد مصرف آب در بخش كشاورزي را ضروري مي­سازد. بنابراين، در اين پژوهش حجم آب مصرفي در بخش كشاورزي با رويكرد تفكيك مؤلفه‌هاي بيلان آب در چرخة هيدرولوژي بر مبناي داده‌‌هاي بلندمدت پنجاه‌ساله و كوتاه‌مدت هفت‌ساله بارش در سطح كشور برآورد و تحليل شده است. ميانگين بارش پنجاه‌ساله و هفت‌ساله به ­ترتيب برابر 53±249 و 33±206 ميلي‌متر و ميانگين حجم آب مصرفي تعديل ‌‌نشده در بخش كشاورزي (بدون احتساب تلفات) براي دو دورة ياد شده به­ ترتيب برابر 18±67 و 6±83 ميليارد مترمكعب به­ دست آمده است. ميانگين آب مصرفي تعديل ‌شده (با احتساب تلفات) در اين بخش در دورة هفت‌ساله برابر 6±75 ميليارد مترمكعب معادل حدود 71 درصد آب تجديدپذير است. تحليل‌ها نشان مي­دهدكه بر مبناي برازش داده‌هاي بلندمدت، حجم آب مصرفي در بخش كشاورزي در مقايسه با حجم آب تجديدپذير برابر 50 درصد است. به‌روز كردن برآورد حجم آب مصرفي در بخش كشاورزي در كشور و تحليل تغييرات زماني آن، برجستگي اساسي اين پژوهش است. با اين‌‌همه، استفاده از روش بيلان آب براي برآورد مصرف آب در بخش كشاورزي محدوديت‌ها و ساده‌سازي‌هاي متعددي دارد و براي اطمينان بخشي به نتايج برآوردها، لازم است آزمايش‌‌هاي ميداني مناسبي صورت گيرد.

About two-thirds of rivers, lakes and groundwater are applied for agricultural production in the world. Same as other countries, a significant fraction of surface and groundwater resources are used in agricultural sector in Iran. Water balance at country scale is the origin of estimation of applied water as agricultural consumption. The variability of annual precipitation is as the origin of the components of water balance in hydrological cycle, caused changeability in the water consumption of agricultural sector which are important reasons for estimating and re-estimating consumptive water in agricultural sector. Therefore, in this study, consumptive water of agricultural sector was analyzed based on long term (50 years) and short term (current 7 years) measured data for precipitation with the method of water balance in hydrological cycle in the country. Results revealed that average annual precipitation were 249±53 and 206±33 mm for two long and short studied periods, and the consumption water in agricultural sector were 67 ±18 and 83±6 km3 for long (50 years) and short (7 years) periods for non-modified conditions. The modified consumption water for the short period was 75±6 MCM. Results revealed that for the long period, the water consumption in agricultural sector was 0.50 of renewable water in the country. The outstanding of this study was up to date estimating of the water consumption in agricultural sector and its analysis. But applying water balance method for this purpose has some substantial limitations and non-reliable simplifications. Therefore suitable experiments are needed to reliably the results