بررسي غلظت بنزوات و سوربات در مواد غذايي مختلف در آذربايجان شرقي

A survey of Benzoate and Sorbate Concentrations in Different Foods in the Eastern Azerbaijan

مقدمه: بنزوات و سوربات براي جلوگيري از رشد ميكروارگانيسم ها و براي افزايش ماندگاري مواد غذايي در اكثر محصولات غذايي استفاده مي شوند. هدف از اين مطالعه ارزيابي وضعيت آلودگي نمونه هاي مواد غذايي به اين دو نگهدارنده با تكنيك ميكرواستخراج مايع- مايع پخشي و كروماتوگرافي مايع با كارايي بالا بود. بنابراين در بين اقلام غذايي سعي شد كه پرمصرف ترين آن ها، همچنين مواد غذايي كه مصرف بنزوات و سوربات در آن ها هم مجاز و هم غيرمجاز مي باشند انتخاب شوند. مواد و روش ها: هشت نوع ماده غذايي شامل نوشابه (n=15)، آب ميوه (n=15)، دوغ (n=15)، شير (n=15) UHT، رب گوجه فرنگي (n=15)، سس كچاپ (n=15)، كيك (n=15) و نان صنعتي (n=9) براي آناليز بنزوات و سوربات انتخاب شدند. براي آناليز نمونه ها از روش ميكرواستخراج مايع- مايع پخشي همراه با كروماتوگرافي مايع با كارايي بالا استفاده گرديد. شرايط بهينه اي كه براي روش ميكرواستخراج مايع- مايع پخشي به دست آمده بود شامل: حجم نمونه (5 ميلي ليتر)؛ حجم محلول استخراجي (كلروفرم، 250 ميكروليتر)؛ حجم محلول پخش شونده (استون، 1.2 ميلي ليتر)؛ مقدار نمك به ازاي هر 5 ميلي ليتر حجم نمونه (0.75 گرم) و pH نمونه (4) بود. يافته ها: از 114 ماده غذايي آناليز شده بنزوات در 107 نمونه (93.8 درصد) و سوربات در 60 نمونه (52.6 درصد) شناسايي شد. مقدار بنزوات در نمونه ها از مقدار كمتر از 0.1 تا 1520 ميكروگرم بر ميلي ليتر متغير بود و مقدار سوربات هم در دامنه 2305-0.08 ميلي گرم در ميلي ليتر قرار داشت. در بين نمونه هاي مواد غذايي؛ نمونه هاي نوشابه با مقدار بنزوات 1520 ميكروگرم بر ميلي ليتر و مقدار سوربات 2305 ميكروگرم بر ميلي ليتر بيشترين مقدار را دارا بودند. در مجموع مقدار بنزوات در 74.1 درصد نمونه ها و مقدار سوربات در 24.9 درصد نمونه ها بالاتر از حد مجاز براي اين دو نگهدارنده در استاندارد ملي بودند، كه در اين ميان نمونه هاي نوشابه و دوغ بيشترين درصد تقلبات را داشتند. نتيجه گيري: به طور كلي مقدار سوربات و بنزوات در نوشابه ها، دوغ ها، آب ميوه ها، شيرUHT ، رب گوجه فرنگي و سس كچاپ بيشتر از حد مجاز استاندارد ملي اما مقدار اين دو نگهدارنده در نان هاي صنعتي و كيك ها كمتر از حد مجاز استاندارد ملي بودند

Introduction: Benzoate and sorbate are used to prevent the growth of microorganisms and to increase the shelf life of the food in general. The purpose of this study was to detect benzoate and sorbate in some food products using Dispersive Liquid Liquid Microextraction and High Performance Liquid Chromatography as well as to determine the extent of accordance between sorbate and benzoate contents in different foodstuffs with the permitted standard level. Materials and Methods: Eight types of food samples consisted of soft drinks (n=15), Ultra High Temperature (UHT) milk (n=15), ketchup sauce (n=15), yoghurt drink (n=15), fruit juice (n=15), tomato paste (n=15), cake (n=15) and bread (n=9) were analyzed based on Dispersive Liquid- Liquid Microextraction method. Optimum conditions were determined as follows: sample volume, 5ml; extraction solvent (chloroform) volume, 250μl; disperser solvent (acetone) volume, 1.2ml; NaCl amount, 0.75 g/5 ml at pH of 4. Results: Benzoic acid was detected in 107 (93.8%) of the samples ranged from less than 0.1 to 1520 μg/mL and sorbic acid in 60 (52.6%) of the samples ranged from 0.08 to 2305 μg/mL. Among all the food samples, soft drinks indicated the highest concentrations of benzoate (1520 μg/mL) and sorbate (2305 μg/mL). 74.1% and 24.9% of food samples examined contained upper level of benzoate and sorbate respectively than the permitted level of National standard. Among all the samples, soft drinks and yoghurt drink were found to have the highest concentrations in this respect. Conclusion: In general, sorbate and benzoate contents of soft drink, yoghurt drink, fruit juice, UHT milk, tomato paste and ketchup sauce were exceeded the amounts defined by the national standard, while industrial breads and cake samples had lower concentrations of these preservatives.