خوانايي محيطي و حضور شهروندان در فضاهاي عمومي شهر تهران

Readability of the Environment and Participation in public spaces in Tehran

مقاله‌ ي حاضر به بررسي رابطه بين خوانايي محيطي و حضور شهروندان در فضاهاي عمومي شهر تهران مي‌پردازد. فضاهاي عمومي با قابليت پيش­ بيني ­پذير بودن، خوانايي و توان خلق رويدادهاي اجتماعي مي­توانند شهروندان را درون خود جذب كنند. چنين فضاهايي محل تبادل افكار و اطلاعات و مكاني براي شكل ­گيري شبكه‌هاي اجتماعي هستند؛ به اين دليل مطالعه‌ي عوامل مؤثر بر حضور شهروندان در فضاهاي عمومي واجد اهميت و ضرورت مي­گردد. داده­ هاي اين مقاله توسط پرسشنامه، از 5000 پاسخگو ساكن شهر تهران، در قالب 10 خوشه­ محله گردآوري شده و براي تحليل داده­ها، از ضرايب همبستگي پيرسون و تحليل خوشه­اي كلاستر استفاده شده است. نتايج حاكي از آن است كه بي­ نظمي فيزيكي و اجتماعي در شهر تهران با ميزان حضور شهروندان در فضاي عمومي رابطه‌ي منفي و معناداري دارد. همچنين يافته­ هاي پژوهش، تفاوت معناداري را در بين مناطق 22گانه‌ي شهر تهران از نظر شاخص­­ هاي خوانايي محيطي از جمله تراكم جمعيتي، وقوع جرم و بزه­كاري و احساس ناامني نشان مي­دهد، به طوري كه براساس اين شاخص­ ها، مناطق 1، 3 و 22 وضعيت مطلوبتر و مناطق 7، 8 و 16 وضعيت نامطلوبي را دارند.

Since the predictability, readability and innovativeness of public places can be attractive to the residents and can provide opportunities for the exchange of ideas and also for the creation of social networks, hence this paper examines the relationship between the readability of the environment and residents’ participation in public spaces in the city of Tehran. The research population consisted of all the residents of Tehran of which 5000 were selected as the sample using a cluster sampling method. Pearson correlation test, multiple regression, path analysis and cluster analysis were utilized for data analysis. Results of research show that there is a significant negative relationship between the social and physical disorderliness and participation in the public space. Significant differences were also found among the 22 regions of Tehran in terms of the different dimensions of readability of environment (including population density, deviance and crime, sense of insecurity) such that regions 1, 3 and 22 are in a better position and regions 7, 8 and 16 had undesirable position on most of these indicators.