بررسي رويكرد تربيت معلم شايسته براساس اسناد تحولي آموزش و پرورش جمهوري اسلامي ايران

A Study of the Approach to Training Qualified Teachers on the Basis of the Educational Devel-opment Document of the Islamic Republic of Iran

به‌ رغم تأكيد اسناد بالادستي نظام تعليم و تربيت، به پرورش و توسعه شايستگي‌‌هاي پايه، جهت تعميق هويت مشترك و حرفه‌اي معلمان در ابعاد فردي، انساني، اسلامي و ايراني، فقدان الگوي مناسب تربيت معلم و عدم وجود چارچوب مدوني از شايستگي‌‌هاي معلمان در برنامه درسي تربيت معلم، موجب بروز آشفتگي و سردرگمي در شيوه تربيت و تأمين منابع انساني در دستگاه تعليم و تربيت شده است. لذا هدف اصلي مقاله حاضر، بررسي رويكرد تربيت معلم شايسته براساس اسناد تحولي آموزش و پرورش جمهوري اسلامي ايران و ارائه الگوي مناسب آن است. بدين‌منظور با استفاده از راهبرد نظريه داده‌بنياد در يك تحليل كيفي، متن اسناد تحولي بالغ بر 544 صفحه به‌طور دقيق مورد مطالعه و بررسي قرار گرفت. سپس 148 گزاره نشانگرِ عوامل و شرايط زمينه‌ساز معلم شايسته استخراج و مقوله‌بندي شد. نتايج تحليل طي سه مرحله كدگذاري باز، محوري و گزينشي در قالب يك الگوي نظري، با محوريت مقوله اصلي (شايستگي‌‌هاي معلمان)، شرايط علّي (هدف‌گذاري و برنامه درسي)، شرايط زمينه‌اي (نهادها، سازمان‌ها و ادارات دولتي و غيردولتي سهيم در امر تربيت رسمي و عمومي)، شرايط واسطه‌اي (ويژگي‌هاي فردي، اجتماعي و عوامل سازماني)، راهبردها (برنامه‌ريزي و توسعه حرفه‌اي) و پيامدها (هويت يكپارچه توحيدي) منعكس شده است. يافته‌‌هاي حاضر مي‌تواند به‌عنوان چارچوبي مفهومي براي طراحي و تدوين برنامه درسي تربيت معلم مبتني بر شايستگي‌‌هاي معلمان استفاده شود.

Despite emphasis of the high-level educational document on training and promotion of the fundamental qualifications to deepen common and professional identity of teachers in individual, humane, Islamic and Iranian aspects, still we lack a suitable model for training the teachers. Also lack of a comprehensive framework of qualifications of teachers in the curriculum of teacher’s training has caused disorder and ambiguity in the method of training and raising human resources in educational organizations. The main objective of this paper is to study the approach to raising qualified teachers on the basis of the educational development document of Islamic Republic of Iran to offer a suitable model. Qualitative analysis was used based on strategy of grounded theory to precisely study the text of the development document (more than 544 pages). Then, 148 statements marking the factors and conditions that prepare the grounds for qualified teachers were extracted and categorized. The results of the research are presented in three stages of open, axial and selective coding within the framework of a theoretical model, focusing on the main category (qualifications of teachers), causal conditions (goal setting and curriculum), contextual conditions (public and private institutions, organizations and departments contributing to the issue of official and public education), intermediate conditions (individual and social traits and organizational factors), strategies (professional planning and development) and consequences (total monotheistic identity). The findings of this paper can be used as a conceptual framework for planning and preparation of a curriculum for teacher’s training based on teachers’ qualifications.