كاربرد تحليل پوششي داده ها براي محاسبه شاخص تلفيقي نقدشوندگي سهام (شواهدي از بورس اوراق بهادار تهران)

(Application of DEA in the calculation of consolidated index of stock liquidity (evidence of Tehran Stock Exchange

در اين پژوهش از الگوي محاسبه كارايي در تحليل پوششي داده ها، به منظور ارائه يك شاخص تلفيقي از ابعاد مختلف نقدشوندگي سهام استفاده گرديده است. در ميان مدل هاي تحليل پوششي داده ها، مدل دامنه تعديل شده (RAM) از اين خاصيت برخوردار است كه هم ورودي ها و خروجي ها را به طور همزمان در نظر مي گيرد، هم شاخص عددي براي كارايي ارائه مي دهد و هم ورودي و خروجي منفي را مي پذيرد؛ از اين رو مدل RAM به عنوان مبناي ارائه شاخص تلفيقي نقدشوندگي سهام در اين پژوهش مورد توجه قرار گرفته است. درگام بعدي اقدام به رتبه بندي واحدهاي داراي شاخص تلفيقي نسبي نقدشوندگي برابر يك، بر مبناي روش رتبه بندي بر مبناي مرزهاي كاملاً ناكارا نموده ايم. نتايج پژوهش حاكي از كاربرد موثر روش تحليل پوششي داده ها براي محاسبه شاخص تلفيقي نسبي نقدشوندگي سهام مي باشد. با استفاده از اين روش، نمره شاخص تلفيقي نقدشوندگي سهام اختصاص داده شده به هر يك از شركت هاي پذيرفته شده در بورس، ابعاد و جنبه هاي مختلف نقدشوندگي سهام يك شركت را در بر مي گيرد و بر اساس آن به راحتي مي توان شركت ها را با هم مقايسه كرد يا اينكه شاخص تلفيقي نقدشوندگي سهام يك شركت را در چند دوره مالي مورد نظارت قرار داد.

In this paper, the pattern of efficiency calculation with data envelopment analysis (DEA) is used to present a consolidated index for representing different dimensions of stock liquidity. Among DEA models, the range adjusted model (RAM) considers both inputs and outputs simultaneously; provide measure of efficiency and deals with negative inputs and outputs. Thus in this paper, RAM model is used as a basis for presenting relative consolidated index of liquidity. The next step, units with relative consolidated index equal to one is ranked, based on the full-inefficient frontier ranking method. Results support the effectiveness of data envelopment analysis application for measuring liquidity relative consolidated. Using this method, the stock liquidity consolidated index allocated to each of the companies listed on the, presents different aspects of stock liquidity for stocks in stock exchange, in a way that liquidity of stocks can be compared with each other easily and liquidity of a specific stock can be surveyed during time prides