بررسي مدل مناسب تعيين نياز آبي زعفران (Crocus sativus L.) و تعيين ميزان تنش‌هاي آبي وارده

زعفران (Crocus sativus L.) گياهي نيمه گرمسيري است كه كشت آن در استان‌هاي خراسان جنوبي و رضوي از اهميت بالايي برخوردار است. با توجه به اهميت مقدار آب آبياري در عملكرد زعفران، اين تحقيق به منظور تعيين مناسب‌ترين معادله تبخير- تعرق نسبت به مدل فائو پنمن مانتيث ( و ارائه يك مدل تك پارامتره) در دشت بيرجند انجام شد. بدين منظور از آماره‌هاي R2، MBE، RMSE و EF براي مقايسه‌ معادلات تبخير- تعرق نسبت به معادله فائو- پنمن- مانتيث استفاده شد. همچنين مقدار آب آبياري توسط كشاورزان در اين دشت تعيين گرديد و با نياز آبي به دست آمده توسط معادله فائو- پنمن- مانتيث مقايسه شد. نتايج نشان داد كه معادلات بلاني- كريدل، جنسن- هيز اصلاح شده و هارگريوز از دقت بهتري نسبت به ساير معادلات برخوردار بودند. همچنين نياز آبي زعفران در دشت بيرجند با استفاده از روش فائو- پنمن- مانتيث 2350 مترمكعب در هكتار براي يك فصل زراعي برآورد شد و معادله‌ هارگريوز با اختلاف 161/23- مترمكعب در هكتار نسبت به اين روش، به عنوان مدلي مناسب تعيين گرديد. همچنين با ارائه مدل تك پارامتره مبتني بر دما مشاهده شد كه اين معادله‌ تك پارامتره، برآورد دقيقي نسبت به ساير روش‌هاي تعيين تبخير- تعرق داشت. اختلاف آب به كار برده شده توسط كشاورزان و نياز آبي برآورد شده توسط معادله فائو- پنمن- مانتيث برابر 1184/17 مترمكعب در هكتار براي يك فصل زراعي تعيين گرديد. با توجه به پراكندگي مزارع زعفران و عدم دسترسي به همه پارامترهاي هواشناسي، استفاده از معادله هارگريوز و معادله تك پارامتره مبتني بر ميانگين دما، به منظور تعيين دقيق نياز آبياري، پيشنهاد مي‌شود.