اثر بقاياي گياهي و سطوح عناصر غذايي پرمصرف بر عملكرد و اجزاي عملكرد گندم (Triticum aestivum L.)

اين آزمايش به منظور ارزيابي اثر بقاياي گياهي و سطوح مختلف كود كامل NPK بر عملكرد و اجزاي عملكرد گندم (Triticum aestivum L.) در شرايط آب و هوايي اهواز در طي سال‏هاي زراعي ۹۳-۱۳۹۱ انجام شد. آزمايش به صورت اسپليت پلات با طرح پايه بلوك‏هاي كامل تصادفي و در سه تكرار انجام شد. تيمارهاي آزمايشي عبارت بودند از بقاياي گياهي در هشت سطح شامل CR۱: كاه و كلش گندم؛ CR۲: بقاياي كلزا (Brassica napus L.)؛ CR۳: بقاياي جو (Hordeum vulgare L.)؛ CR۴: بقاياي جو + ماشك گل خوشه¬اي (Vicia villosa Roth.)؛ CR۵: كاه و كلش گندم + كود سبز ماش (Phaseolus aureus L.)؛ CR۶: بقاياي ماشك علوفه¬اي (Vicia sativa L.)؛ CR۷: بقاياي ماش دانه¬اي (Vigna radiate L. Wilczek )؛ CR۸: بدون كاربرد بقاياي گياهي در كرت¬هاي اصلي و كود كامل NPK در سه سطح F۱: (۱۸۰N-۱۲۰P-۱۰۰K)، F۲: (۱۴۰N- ۹۵P - ۸۰K) و F۳: (۹۰N- ۶۰P-۴۰ K) كيلوگرم در هكتار در كرت¬هاي فرعي قرار داده شدند. صفات مورد بررسي شامل عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك، تعداد سنبله در واحد سطح، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، طول سنبله، شاخص برداشت، درصد پروتئين بودند. صفات اندازه-گيري شده تحت اثر بقاياي گياهي و سطوح كودي و اثر متقابل بين آن‏ها قرار گرفتند. عملكرد بيولوژيك، تعداد سنبله در مترمربع، درصد پروتئين و ارتفاع بوته با افزايش مصرف كودهاي NPK افزايش نشان دادند، در حالي¬كه تفاوت معني‌داري بين سطح كودي F۱ با F۲ كيلوگرم در هكتار از لحاظ عملكرد دانه و تعداد دانه در سنبله وجود نداشت، ولي نسبت به تيمار F۳ افزايش معني‌داري نشان دادند. عملكرد دانه گندم در تيمار كاه و كلش گندم + ماش (كود سبز) ۲۶ درصد افزايش عملكرد نسبت به تيمار بدون بقايا نشان داد و تيمارهاي كاه جو + ماشك گل خوشه¬اي (كود سبز)، كاه جو، كاه گندم، بقاياي كلزا، بقاياي ماشك علوفه‌اي و كاه و كلش ماش به ترتيب با ۲۳، ۱۸، ۱۴، ۱۰، ۷ و ۷ درصد افزايش عملكرد در رتبه‏هاي بعدي قرار داشتند. همچنين، عملكرد گندم در سطح كودي F۲ در تيمار كاه و كلش جو + ماشك (كود سبز) ۲۵ درصد بالاتر از عملكرد آن در سطح كودي F۱ در تيمار بدون بقايا بود. اين نشان مي‌دهد كه با كاربرد بقاياي گياهي با كيفيت مناسب ضمن افزايش توليد گندم، عملكرد آن كمتر تحت تأثير نهاده‏هاي شيميايي مثل كودهاي معدني قرار مي‌گيرد. بنابراين، كاربرد كاه و كلش غلات و كود سبز لگوم در سطح كودي F۲ مي‌تواند باعث افزايش عملكرد و اجزاي عملكرد گندم گردد.