آزمون وجود انحصار طبيعي در صنعت توزيع برق ايران: يك تجزيه و تحليل پانلي با ضرايب تصادفي

A Test for Natural Monopoly in Iranian Electricity Distribution Industry: A Panel Random Coefficients Model Analysis

انحصار طبيعي در اقتصاد به شرايطي گفته مي‌شود كه توليد يك بنگاه در يك صنعت، سودآورتر از توليد بيش از يك بنگاه در آن صنعت باشد. اين مفهوم در صنايعي مانند توزيع برق، توزيع گاز، مخابرات و توزيع آب كه در كشورهاي مختلف تحت تنظيم مقررات قيمتي و غيرقيمتي قرار مي‎گيرند، اهميت بيشتري دارد. در اين مطالعه ساختار انحصار طبيعي در شركت‌هاي توزيع برق ايران مورد بررسي قرار گرفته است. بنابراين يك تابع هزينه با فرم ترانسلوگ بكار گرفته شد. در اين تابع، قيمت نسبي سرمايه و قيمت نسبي ساير نهاده‌هاي توليدي به عنوان بردار قيمت نهاده‌ها، و مقدار برق توزيع شده نيز به عنوان ستاده انتخاب شد. به منظور برآورد تقريب درجه دوم از تابع هزينه ترانسلوگ، از مدل ضرايب تصادفي در داده‌هاي پانلي و داده‌هاي دوره زماني 1383 تا 1393 استفاده شد. نتايج اين مطالعه نشان داد كه برخي از شركت‌هاي توزيع برق ايران با شرايط انحصار طبيعي مواجه بوده و برخي ديگر در سطوح مختلف توليد از اين شرايط برخوردار نيستند.

In economics, natural monopoly is described as a situation in which, for structural reasons, only one firm finds it profitable to produce in the market. This Concept is more important and more practical in Industries that faced price and non-price regulation such as water, gas and electricity distribution and telecommunication. In this study natural monopoly structure in Iranian electricity distribution was investigated. To this, a Translog cost function was employed. Relative capital price, relative other input price and customer electricity sales were assumed as input price vector and output, respectively. In order to estimate the second order approximation of Translog cost function, the random coefficient model in panel data and the data of 2004 till 2014 were used. The results showed the existence of natural monopoly in some companies in contrast to other.