بررسي تطبيقي اشتراكات تمثيلي در عرفان هندي و عرفان اسلامي

A Comparative Study of the Allegorical Commonalities between Indian and Islamic Mysticism

«تمثيل»، يكي از رايج ترين شيوه هاي انتقال معاني مجرد و انتزاعي در ادب فارسي است كه موضوعات پيچيده و نامحسوس ديني و عرفاني را ساده و قابل فهم مي كند. به كارگيري زبان تمثيل، بهترين و نزديك ترين زبان به فهم و ادراك آدمي است؛ چرا كه احوال مربوط به انسان و جهان را در قالبي محدود به حس و تجربه بيان مي كند. اين شيوه ادبي، در ساير متون عرفاني، به ويژه متون عرفاني هندي نيز قابل مشاهده است. بررسي تطبيقي و دوسويه ميان ادب فارسي و ادب هندي، به شناخت دقيق شباهت ها و اشتراكات تمثيلي آنها مي انجامد. بدين منظور، اين پژوهش با سيري در متون عرفاني هندي و متون برجسته عرفاني فارسي، به بررسي تطبيقي هنر تمثيل پرداخته و تمثيلات داستاني مشترك آن دو، مورد نقد و ارزيابي قرار گرفته است. يافته هاي پژوهش، حاكي از اين است كه تمثيلات داستاني در ادب فارسي، علاوه بر مضمون و محتوا، از نظر ساختار و عناصر تشكيل دهنده تمثيل نيز با ادب عرفاني هندي مشابهت دارند و از آن تاثير پذيرفته اند.

"Allegory" is one of the most commonly used methods for expressing abstract meanings in Persian literature, which makes complicated and intangible religious and mystical subjects more simple and easy to understand. The language of allegory is the best and closest language to human understanding, because it expresses the conditions of the human being and the world in the form of sense and experience. This literary style can also be noticed in mystical texts, especially Indian mystical texts. A comparative and bilateral study of Persian and Hindu literature indicates that there are allegorical similarities and commonalities between them. For this purpose, making a review of some Indian mystical texts and prominent Persian mystical texts, this paper makes a comparative study of the art of allegory and comments on the fiction allegories common between Persian and Indian. The research findings indicate that the fiction allegories in Persian literature are similar to those of the Indian mystical literature in content as well as the structure and elements of allegory.