تأثير كودهاي بيولوژيك و شيميايي بر عملكرد دانه، روغن و برخي صفات زراعي گلرنگ تحت رژيم هاي مختلف آبياري (Carthamus tinctorius L.)

جهت بررسي تأثير كودهاي بيولوژيك و شيمايي بر عملكرد دانه، روغن و برخي صفات زراعي گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) تحت رژيم‌هاي مختلف آبياري آزمايشي به صورت كرت‌هاي خرد شده بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه پيام نور زابل در سال زراعي ۹۲-۱۳۹۱ اجرا شد. رژيم آبياري در سه سطح شامل: I۱: آبياري در تمام مراحل رشد ( شاهد) I۲: قطع آبياري از زمان كاشت تا گلدهي و آبياري در مراحل گلدهي و پرشدن دانه I۳: آبياري در مراحل روزت، ساقه رفتن، طبق دهي و قطع آبياري در مراحل گلدهي و پرشدن دانه؛ به عنوان كرت‌هاي اصلي و منابع كودي شامل، F۱: عدم مصرف كود شيميايي (شاهد) F۲: مصرف خالص كود شيميايي (نيتروژن، فسفر و پتاسيم) به ترتيب ۹۹، ۴۴ و ۱۲۳ كيلوگرم در هكتار F۳: مصرف نيتروكسين (دو ليتر در هكتار) F۴: مصرف ازتوباكتر (دو ليتر در هكتار) F۵: مصرف نيتروكارا (۱۰۰ گرم در هكتار) به عنوان كرت‌هاي فرعي بودند. نتايج نشان داد، عملكرد دانه در شرايط عدم تنش با ميانگين ۱۵۳۹ كيلوگرم در هكتار نسبت به شرايط قطع آب در فاز رويشي (روزت، ساقه رفتن و طبق دهي) و قطع آبياري در فاز زايشي (گلدهي و پرشدن) به ترتيب ۲۷ و ۴۵ درصد افزايش داشت. اگر چه در بين كود‌هاي بيولوژيك از نظر عملكرد دانه اختلاف معني‌دار وجود نداشت اما كود بيولوژيك نيتروكارا نسبت به تيمار شاهد (عدم مصرف كود) ۱۹ درصد افزايش نشان داد. با افزايش اثر شدت تنش ميزان محتوي نسبي آب برگ نسبت به شاهد كاهش يافت به طوري كه كمترين محتوي نسبي آب برگ در تيمار قطع آب در فاز رويشي مشاهده شد، اما با مصرف كود‌هاي بيولوژيك روند تغييرات محتوي نسبي آب برگ افزايشي بود. اثر متقابل تنش خشكي و كود بيولوژيك بر عملكرد دانه معني‌دار بود. به طور كلي، نتايج اين پژوهش نشان داد كه آبياري در همه مراحل رشد به ويژه مراحل حساس به خشكي (گلدهي و پرشدن دانه) و استفاده از كودهاي بيولوژيكي سازگار مانند نيتروكارا و نيتروكسين، تأثير مثبت در بهبود عملكرد كمي و كيفي گلرنگ داشت.