سهم اشراق و استدلال در فرايند دادرسي

The Extent of Intuition and Reasoning in Process of Judgment

شهودگرايان برخلاف صورت گرايان، تحليل عمل دادرس در قالب يك استدلال صوري را مخالف با واقعيت قضاوت دانسته و معتقدند سررشته استدلال بيش از آنكه به دست منطق و قواعد استدلال باشد، در دست عرفان و شهود قضائي است و مراد از شهود نيز راه حلي است كه در اولين برخورد با حقايق پرونده در ذهن قاضي نقش مي بندد و ناخودآگاه دادرس را به سوي خود جذب مي كند. به نظر با توجه به تفاوت قلمرو اشراق و استدلال هر چقدر بر تقابل آن ها تاكيد رود باز قياس قضائي از سيطره ي قواعد حاكم بر استدلال خارج نمي شود زيرا حداكثر چيزي كه از اشراق برمي آيد القاء نتيجه به دادرس است و با توجه به تكليف دادرس به توجيه راي او بايد بردرستي راي خود استدلال كند و هر جا سخن از استدلال در ميان باشد پاي منطق به عنوان معيار درستي استدلال به ميان خواهد آمد و نتيجه ي برآمده از شهود نيز بايد نتيجه ي منطقي مقدماتي باشد كه براي توجيه آن ذكر شده اند.

The intuitionalists contrary to formalists have considered judge’s formal reasoning as being in contrast with the substantive reality of judgment itself in process of Judgment and argue that the essence of reasoning is much more reflective of mysticism and legal intuition rather than logics and formal rationale. The notion of intuition is a conflict resolution immediately and unconsciously pictured in judge’s intellect when he, for the first time, happens to cope with the detailed realities of a case brought before him and automatically attract him. It seems that according to different scopes of Intuition and reasoning whatever we emphasize in their mutuality, judicial reasoning continues to be conducted under the dominance of the rules governing the reasoning. For what comes out of intuition is a picture of what could have been a just result for the judge deciding on a case, however, under obligation of judge he is supposed to justify its judicial decision under reasonable legal reasoning dealing with logical and rational standards. Under this process, the result coming out of intuition should be the logical result of the rudiments mentioned for its justification.