تحليل جرم شناختي پديده ي شركت هاي هرمي

Criminological analysis of pyramid companies phenomenon

پديده ي شركت هاي هرمي به بهانه ي توسعه بازاريابي شبكه اي و تجارت الكترونيك در ايران ظهور كرد و اثرات مخربي برجاي گذاشت. واكنش به اين پديده، در سال 1384 از طريق جرم انگاري و تصويب ماده واحده ي الحاقي به قانون مجازات اخلال گران در نظام اقتصادي، صورت گرفت. ليكن افزايش آمار پرونده ها نشان داد كه جرم انگاري موثر نبوده است؛ لذا توجه به علل و عوامل و كاربرد واكنش هاي غيركيفري ضروري مي نمايد. علل و عوامل فردي چون حرص و آز، ناآگاهي افراد، تمايل به استقلال و رشد فردي، عدم احساس امنيت اقتصادي موجب وقوع اين جرم مي شود. علل و عوامل ساختاري در نظام اقتصادي و اجتماعي چون بيكاري، عدم شايسته سالاري، زمينه هاي ارتكاب اين جرم را ايجاد مي كند. احترام به حقوق اقتصادي و اجتماعي اعضاي جامعه و آموزش و فرهنگ سازي جهت كمك به رشد شخصيتي افراد در قالب پيشگيري اجتماعي و حمايت از بازاريابي شبكه اي و حقوق مصرف كنندگان در قالب پيشگيري وضعي، از جمله راهكارهاي مفيد غيركيفري است.

The Pyramid Companies phenomenon with its very own destructive effect has emerged in Iran under the pretense of network marketing and electronic trading development. In 2005, during the process of criminalisation of these businesses, a single article was added to the Penal Code for those who Disrupt The Economic System. However, the increase in the number of cases, revealed that this article did not work effectively. Therefore, paying attention to the understanding of the reasons and applying non-criminal reactions seem necessary. Individual factors such as greed, the lack of knowledge, the desire of becoming independent and earning more money together with problems arising out of a business environment with no sense of economical security will cause such crimes. Economical and social system factors such as unemployment, the lack of meritocracy will also eventually lead to such criminal offense. Respecting the economical and social rights of people in the society, training them and developing the culture for improving the individual personality in the form of Social Prevention, supporting the network marketing and consumers rights in the form of Situational Prevention are those non-criminal approaches that can be useful.