اثر آماده سازي بذر روي برخي از شاخص هاي فيزيولوژيكي رشد، عملكرد و اجزاي عملكرد دو رقم كنجد (.Sesamum indicum L)

(Effect of seed preparation on some growth physiological indices, yield and yield components of two cultivars of sesame (Sesamum indicum L

به منظور بررسي اثر تنظيم كننده هاي رشد گياهي روي برخي از شاخص هاي فيزيولوژيكي رشد و عملكرد و اجزاي عملكرد دو رقم كنجد، آزمايشي در تابستان سال 1394 در منطقه دزفول به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در چهار تكرار اجرا گرديد. در اين آزمايش فاكتور اول شامل آماده سازي بذر با محلول هاي اسيد ساليسيليك 0.1 ميلي مولار (SA)، متيل جاسمونات 1 ميكرو مولار (MJ)، اسيد هيوميك 1.5 درصد (HA) و آب (شاهد) و فاكتور دوم استفاده از دو رقم كنجد (يلووايت و رقم محلي دزفول) در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه اكثر شاخص هاي فيزيولوژيكي رشد ارقام كنجد متاثر از كاربرد تيمارهاي آماده سازي بذر بود و اغلب بالاترين ميزان شاخص هاي رشد در رقم محلي دزفول با مصرف اسيد هيوميك 1.5 درصد مشاهده گرديد. همچنين اثر تيمارهاي آماده سازي بذر به جز بر تعداد دانه در كپسول و شاخص برداشت، بر روي ساير صفات مورد ارزيابي معني دار گرديد. اثر متقابل معني داري بين تيمارهاي آماده سازي بذر و رقم بر عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيكي و شاخص برداشت حاصل گرديد. بيش ترين همبستگي بين عملكرد دانه و صفات مورد ارزيابي، با تعداد دانه در كپسول ( ** 0.87= r) و تعداد كپسول در بوته ( **0.79= r) مشاهده شد. در مقايسه با شاهد، تيمارهاي SA، HA و MJ به ترتيب باعث افزايش 11، 18 و 14 درصد عملكرد دانه گرديد. بنابراين، اثر تيمار اسيد هيوميك موثرتر از ساير تيمارها بر روي عملكرد دانه بود. از آن جايي كه عملكرد دانه كنجد رقم محلي دزفول (1867 كيلوگرم در هكتار) در شرايط مساوي مصرف اسيد هيوميك، بيش تر از رقم يلووايت (1474 كيلوگرم در هكتار) بود، لذا مي توان اظهار نمود رقم محلي دزفول واكنش بالاتري نسبت به مصرف اسيد هيوميك داشته و به همين دليل عملكرد بيش تري توليد نمود.

In order to investigate the effect of plant growth regulators on some growth physiological indices and yield and yield components of two cultivars of sesame, a factorial experiment was carried out based on randomized complete blocks design with four replications in Dezfoul the summer of 2015. In this experiment the first factor included seed preparation with solution of 0.1 mill molar salicylic acid (SA), 1 micro molar methyl jasmonate (MJ), 1.5 perccent humic acid (HA) and water (Control) and the second factor using two cultivars of sesame (Yellow white and Dezfoul native cultivar) were considered. The results showed that most growth physiological indices of sesame cultivars were affected by application of seed preparation treatments, and often the highest growth indices was observed in Dezfoul native cultivar with 1.5 percent humic acid. Also, the effect of seed preparation treatments except on seed number per capsule and harvest index, on the other evaluated traits was significant. The significant interaction of seed preparation treatments and cultivar on grain yield, biological yield and harvest index was obtained. The most correlation between grain yield and evaluated traits or the number of seeds per capsule (r=0.87**) and the number of capsules per plant (r=0.79**) was observed. Compared to control, treatments SA, HA and MJ respectively, increased 11, 18 and 14 percent of grain yield. Therefore, the treatment effect of humic acid is more effective than other treatments on grain yield. Since the sesame seed of Dezfoul native cultivar (1867 kilogram per hectare ) on equal conditions of humic acid intake, was more than Yellow white (1474 kilogram per hectare), therefore, it can be stated that Dezful native cultivar had a higher response to the use of humic acid and therefore produced more yield.