ظرفيّت سنجي كالبدي بافت مركزي شهرها به منظور توسعۀ ميان‌افزا (مطالعۀ موردي: شهر ميناب)

(Physical Capacity Assessment of Cities Central Textures in order to Infill Development (Case Study: Minab City

زماني كه در يك محدودۀ زيستي، پديدۀ پراكنده رويي كالبدي اتفـاق بيفتد، يعنـي مـازاد بـر نيـاز كالبـدي جمعيت ساكن، فضا اشغال و يا بـه حومه‌ها دست‌ درازي گردد، مي‌ توان به ايـن نتيجـه رسـيد كـه درون شهر، فضاهاي بلااستفاده، رها شده، ناكارآمـد و فرسوده شكل مي‌گيرد كه توجّه و برنامه‌ريزي جهت استفاده از اين فضاها اهميّت پيدا مي‌كند. هدف اين پژوهش، شناسايي ظرفيّت‌هاي كالبدي محدودۀ مركزي شهر ميناب با بهره‌گيري از الگوي توسعۀ ميان‌افزا مي‌باشد. اين پژوهش از نظر هدف، كاربردي و از نظر روش، توصيفي - تحليلي است. از تكنيك فرايند سلسله مراتبي فازي با تكميل پرسشنامۀ آن به وسيلۀ 10 نفر از نخبگان حوزۀ برنامه‌ريزي شهري و روش مجموع سادۀ وزني جهت تلفيق لايه‌ها در محيط نرم‌افزار ArcGIS بهره گرفته شده است. طي اين فرايند 12 معيار تأثيرگذار تعداد طبقات، كيفيّت ابنيه، تراكم جمعيّت، كاربري اراضي، قدمت بنا، جنس مصالح، دانه‌بندي قطعات، دسترسي به كاربري هاي فضاي سبز، فرهنگي - مذهبي، مراكز آموزشي، شيب و فاصله از مسيل همپوشاني شده‌اند و نقشۀ نهايي ظرفيّت‌هاي مناسب به دست آمد. نتايج نشان مي‌دهد كه در كل بافت مركزي شهر ميناب درصد ظرفيّت‌ها به ترتيب حداقل ظرفيّت 19/18، شامل ظرفيّت متوسّط رو به پايين 94/18، ظرفيّت متوسّط رو به بالا 64/32 و حداكثر ظرفيّت 23/30 مي‌باشد كه بالاترين درصد مربوط به ظرفيّت متوسّط رو بالا با درصد 64/32 و مساحت 2/201152 مترمربع است.

When the physical sprawl occurs in a biological range, as an excess of physical needs of the resident’s population, it would occupy space or exceed the suburbs. It can be concluded that within the city useless, derelict, deficient, and old spaces will be formed, thus using these spaces would significantly be considered and planned. The purpose of this research is to identify the physical capacities of central part of Minab city by infill development model. This research in terms of goal is functional, and in terms of methodology is descriptive-analytical. Fuzzy Analytic Hierarchy Process technique and Simple Additive Weighting (SAW) method were used in ten questionnaires filled by urban planning experts to prepare layers in Arc GIS. In this process, 12 effective criterions were overlapped: number of the floors, building quality, population density, land use, building age, material type, parts gradation, accessibility to environmental, cultural-religious, educational centers use, and slope and distance from stream; therefore, the final capacity layouts were defined. The results show that capacity percentages of whole central tissues of Minab are minimum capacity of 18.19% including downward average capacity of 18.94% and upward average capacity of 32.64%, and maximum capacity of 30.2% that is the highest percent related to upward average capacity of 32.64% and an area of 201152.2 m².