مطالعۀ تطبيقي كلانشهرهاي ايران از لحاظ شاخص هاي توسعۀ پايدار

A Comparative Study of Iranian Metropolises in terms of Sustainable Development Indices

امروزه شهرها به ‌عنوان مصرف‌كننده و توزيع‌كنندۀ اصلي كالاها و خدمات تبديل به نقاط كانوني پايداري شده‌اند. هدف اين پژوهش، مطالعۀ كلان‌ شهرهاي ايران از لحاظ انطباق آنها با شاخص‌ هاي توسعۀ پايدار و بررسي تطبيقي بين آنها است. روش تحقيق، توصيفي - تحليلي است. براي جمع‌ آوري داده‌ ها از روش‌ هاي كتابخانه‌ اي و اسنادي مانند سالنامۀ آماري مركز آمار و سالنامۀ آماري شهرداري‌ هاي كلانشهرهاي ايران و نيز ۴۳ شاخص در سه بخش زيست‌ محيطي، اقتصادي و كالبدي استفاده شده است. جهت رتبه‌بندي شهرها، از مدل‌هاي ويكور، الكترا و تاپسيس و همچنين از مدل آنتروپي شانون جهت وزن دهي به شاخص‌ها استفاده ‌شده است. نتايج به دست آمده از تركيب روش‌ هاي سه‌ گانه به ‌وسيلۀ تكنيك كپلند نشان داد كه تهران با امتياز ۴ در رتبۀ اول قرار گرفت و پس ‌از آن به ترتيب شهرهاي اهواز با امتياز ۲، اصفهان با امتياز ۰، تبريز با امتياز ۱- و مشهد با امتياز ۴- در رتبه‌هاي بعد قرار گرفتند. بررسي مجموعه معيارهاي پژوهش نشان داد كه مقدار معيارهاي توسعۀ پايدار در هر يك از شهرها به شكل يكنواخت و همگن نبوده و هر شهر از نظر برخي از معيارها در وضعيت بهتري نسبت به ديگر شهرها قرار دارد.

Nowadays, cities, as the main place for offering and demanding of goods and services, are turned into focal points of stability. The purpose of this research is to study metropolises in Iran regarding their adaptation to sustainable development index and to conduct an adaptive investigation among them. The method of research is descriptive-analytic. Data of this research were gathered using library and documentary approaches such as yearbooks of statistical center and yearbooks of statistical of metropolis municipalities in Iran. In this investigation, 43 indexes in three environmental, financial, and skeletal sections have been used. In order to analyze the stability level of intended cities, Vikor, Electra, and Topsis model, and the Shanon Entropy model have been used to weight the indexes. The results of combining the three methods using Kaplan technique have shown that Tehran with 4 scores is in prior position, Ahvaz with 2 scores, Isfahan with 0 scores, Tabriz with -1 scores and Mashhad with -4 scores are in subsequent order respectively. Investigation of the set of the research criterion indicated that the involvement level of sustainable development criterion in each city is not homogeneous or invariable, and each city regarding some criteria has better condition compared to the others.