ريخت شناسي گردۀ گونه هاي سردۀ .Rubus L، زيرسردۀ Rubus در ايران

Pollen morphology of the genus Rubus L. subgenus Rubus (Rosaceae) in Iran

دانه گرده 7 گونه سرده Rubus L. متعلق به زيرسرده Rubus از ايران با ميكروسكوپ نوري (LM) و ميكروسكوپ الكتروني نگاره (SEM) تحت بررسي قرار گرفت. طي اين مطالعه چهارده خصوصيت مختلف گرده شناسي سنجيده و اندازه گيري شدند. تمامي دانه هاي گرده منفرد، سه شيار منفذي، جورقطب، از نظر اندازه متوسط بودند. سه شكل دانه گرده شامل prolate، perprolate و prolate spheroidal در نمونه هاي يكسان تشخيص داده شد. ساختار شكاف ها معمولاً سه شيار (ectocolpi) و سه منفذ دروني (endoporus) را نشان مي دهد شيارها بلند بوده كه 70 تا 90 درصد طول محور قطبي را در بر مي گيرند. منفذ دروني در ناحيه مياني شيار قرار دارد. سطح تزئينات اگزين نشان داده كه تمام گونه ها داراي الگويي شياردار يا مخطط هستند كه در برخي گونه ها از جمله R. hyrcanus ، R. persicus و R. sanctus اين شيارها تا حدودي مستقيم اند (striate) و برجستگي كمتري دارند ولي در ديگر گونه ها اين شيارها به صورت برجسته و چندشاخه (scabrate-striate) در طول محور قطبي گرده ها هستند. صفات دانه گرده شاخصي مفيد براي جدايي آرايه ها در سطح گونه است. به نظر مي رسد ارتباطي بين تنوع دانه گرده و رويشگاه هاي گونه ها نيز وجود دارد.

Pollen grains of 7 species of the genus Rubus L. were investigated using light microscopy (LM) and scanning electron microscopy (SEM). 14 different pollen characters were described، illustrated and compared in the present st-udy. All pollen grains were monad، tricolporate، radially symmetrical، isopolar، and medium in size. As for pollen sh-ape، 3 forms were recognized in the same specimens: prolate، perprolate and prolate-spheroidal. Endopore was located in the middle of colpi. The sculpture of the grains was confirmed to have striate pattern. The size of perforation and the orientation of the muri were compared and appeared to indicate the differences between the species. R.caesius، R. disc-olor، R. dolichocarpus and R. hirtus appear to have steriate-scabrate sculpture; in contrast، R. hyrcanus Juz.، R. persicus Boiss. and R. sanctus Schreber. appear to have meandrical and fingerprint-like sculpture. Perforations are of two types. They are either large or often extending to tectal ridges or minute holes. Characters of pollen grains were proved their usefulness for separating taxa at the specific level. It seems that there is a link between the diversity of pollens and the vegetation habitats.