بررسي كارايي DMPP در بازدارندگي نيترات سازي در مقادير مختلف كاه گندم با استفاده از ردياب ايزوتوپي 15N

Efficiency of Nitrification Inhibitor DMPP under Different Levels of Wheat Straw Using 15N Tracer Isotope

با توجه به لزوم افزايش مواد آلي در اراضي كشاورزي (از طريق برگرداندن بقاياي محصولات زراعي به خاك) و انجام فرايند غير‌متحرك شدن نيتروژن و كمبود موقتي منابع نيتروژني، تحقيق و پژوهش در رابطه با افزايش بهره‌مندي هر چه بيشتر از اين منابع امري بديهي خواهد بود. در اين راستا به منظور بررسي اثرات بازدارنده DMPP تحت سطوح مختلف كاه گندم و پاسخ آن در تجمع نيترات و آمونيوم در خاك و افزايش عملكرد و كارايي مصرف كود در گندم، آزمايش گلخانه‌اي در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با آرايش فاكتوريل شامل سه سطح كاه گندم (صفر، پنج و ده تن كاه در هكتار) و فاكتور دوم در سه سطح بدون كود، كود سولفات آمونيوم نشاندار و كود سولفات آمونيوم نشاندار به همراه DMPP در سه تكرار و در طي دو سال زراعي (1393 و 1394) انجام شد. نتايج مويد اين مطلب بود كه با استفاده از بازدارنده DMPP مي‌توان تبديل آمونيوم به نيترات را حدود يك ماه و نيم به تأخير انداخت. كاربرد كاه گندم در تيمار بدون بازدارنده منجر شد تا ميزان عملكرد و كارايي مصرف كود كاهش يابد. افزودن DMPP به كود سولفات آمونيوم روند فوق را تغيير داد و سبب شد تا عملكرد افزايش يافته و كارايي مصرف كود نيز سير صعودي پيدا نمايد. با افزايش بازدارنده (DMPP) غلظت آمونيوم مشتق شده از كود در خاك افزايش ‌يافته و ريزجانداران تجزيه‌گر از منبع تغذيه‌اي آمونيومي بهره مند مي شوند. با توجه به ترجيح جذب آمونيوم به نيترات براي تغذيه اين موجودات، به نظر مي‌رسد حضور مقادير زيادي از آمونيوم، رشد آنان را تحت تأثير قرار داده و لذا از رقابت با گياه كم مي شود. بدين ترتيب برآيند فرايند فوق به نفع گياه تمام‌شده و روند كاهش عملكرد و كارايي مصرف كود (به‌واسطه غير‌متحرك ‌شدن نيتروژن) تا حدودي خنثي (و يا تعديل) گرديده است.

Regarding the necessity of increasing organic matter in agricultural land (through application of crop residues to the soil) and due to net immobilization and temporary shortage of nitrogen sources in the soil, conducting more research on utilization of N resources is inevitable. In order to evaluate the effects of nitrification inhibitor DMPP on soil nitrate and ammonium accumulation and wheat yield production and fertilizer use efficiency, a greenhouse experiment was carried out in a factorial randomized complete block design (CRD) in three replications during two consecutive years (2014-2015). The first factor was three levels of wheat straw (zero, five and ten tons per hectare) and the second factor was three fertilization treatments (no-fertilizer, labeled 15N ammonium sulfate, and 15N fertilizers containing nitrification inhibitor). The results showed that DMPP could delay conversion of ammonium to nitrate for more than a month. The use of wheat straw (treated with ammonium sulfate) reduced yield and nitrogen fertilizer use efficiency. But, the addition of DMPP (mixed with ammonium sulfate fertilizer) changed the above process and led to increased yield and nitrogen fertilizer use efficiency. By the application of DMPP inhibitor, ammonium concentration in the soil (derived from fertilizer) increased and, consequently, soil microorganisms benefitted from ammonium nutritional source. Considering that absorption of ammonium is preferred by these microorganisms, it seems that presence of large amounts of ammonium affect microorganisms growth and, consequently, their competition with plant will decrease. The outcome of the above actions is over‌ in favor of the plant and reduction in yield and nitrogen use efficiency (due to the net immobilization) partially adjusted (or neutralized).