مديريت آب: تعاوني بهره برداران آب بندها محور توسعه روستايي شمال كشور

ذخيره آب هاي سطحي در فصول پرباران به ويژه در مناطقي از جمله شمال كشور كه در نيمه اول سال براي كشت محصولات آبي به آب فراواني احتياج دارند از گذشته هاي دور در بالادست مزارع شاليزاري امري موسوم بوده است. بررسي هاي تاريخي نشان مي دهد بيشترين استخرهاي ذخيره آب كه غالبا تحت عنوان آب بندان ناميده ميشود از دوره صفويه به اين طرف توسعه و رواج بيشتري پيدا كرده است و بعد از دوره سد سازي جديد در دوره پهلوي، آب بندان ها آن كارايي و جايگاه گذشته خود را در امر تامين آب مزارع شاليزاري از دست دادند. البته در خشكسالي هاي اخير دوباره مورد توجه قرار گرفته به گونه اي كه بسياري از آنها بعد از انقلاب اسلامي مجددا بازسازي و احياء گرديدند . امروزه مشكل اصلي آب بندها تحت نظارت و تولي گري كدام بخش دولتي بودن نيست بلكه مهم چگونگي حفاظت و جلوگيري از تعرض و تصرف تدريجي توسط افراد سودجو و چگونگي جلب مشاركت حداكثري بهره برداران محلي در حفاظت و مديريت آنها است. حدود دو دهه واگذاري آب بندان هابه اشخاص و بعضا شوراهاي اسلامي و دهياري ها نشان داده است صرفا راه هاي بهره برداري افراد معدود و خاص از ارزش اقتصادي آب بندها تغيير مسير و جهت داده و يا تعريف پارك بوستان هاي محلي راه قانوني تغيير كاربري آب بندان ها را تسهيل مي نمايد. در اين مقاله سعي شده است به اين موضوع پرداخته شود كه مديريت پايدار توام با مشاركت حداكثري مردم از طريق تشكيل تعاوني روستايي بهره برداران آب بندان در روستاهاي داراي آب بندان، به طور موثري در كنار سهم بري اقتصادي همه بهره برداران محلي محقق مي گردد.