تحليل جلوه هاي مقاومت در ادبيات عاميانه كشورهاي فارسي زبان

Analyzing themes of Resistance in the Folk Literature of the Persian Speaking Countries

هر چند نظريه پردازي درباره ادبيات مقاومت سابقه چنداني ندارد و از اوايل قرن بيستم و اواخر قرن نوزدهم ميلادي فراتر نمي رود، مروري بر ادبيات ملل مختلف نشان مي دهد كه مضامين پايداري همواره در ادبيات رسمي و عاميانه بسياري از اقوام و ملت ها حضور داشته است. علي رغم اين سابقه و پيشينه تاريخي، تاكنون پژوهش جامع، جدي و مستقلي براي بررسي درون مايه هاي مقاومت در ادبيات شفاهي ملل مسلمان صورت نگرفته و اين موضوع حتي در سال هاي اخير كه پژوهش درباره ادبيات پايداري رونق و رواجي دارد، مغفول مانده است. بنا بر ضرورت يادشده، اين مقاله با روش توصيفي - تحليلي كوشيده است، مقوله پايداري را در ادبيات عاميانه سه كشورِ فارسي زبانِ ايران، تاجيكستان و افغانستان - كه حكومت هاي خودكامه و جنگ هاي خانگي و خارجي بسياري را تجربه كرده اند - بررسي نمايد. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان مي دهد كه در زبان فارسي، شعر مقاومت در دامان شعر عاميانه متولد شده و ادبيات عامه كه به دليل گستردگي دايره مخاطبان و نفوذ در توده هاي مردم با غايت هاي شعر مقاومت سازگاري زيادي دارد، در همه دوره ها يكي از بسترهاي اصلي توليد مضامين مقاومت بوده است.

Although theorizing the resistance literature does not have much of a history and it does not go beyond the early twentieth and late nineteenth centuries, an overview of the literature of various nations shows that the themes of resistance have always been present in the official and folk literature of many ethnicities and nations. Despite this historical background, so far, there has not been a comprehensive, serious, and independent study to examine the themes of resistance in the oral literature of Muslim nations and this issue has been neglected, even in recent years, when research on the resistance literature has flourished. In response to this, the present article has tried using a descriptive-analytic method to examine the issue of resistance in the literature of the three Persian-speaking countries of Iran, Tajikistan and Afghanistan - which have experienced authoritarian governments and many domestic and foreign wars. The results of this research show that in Persian language, poetry of resistance was born in the tradition of folk poetry and folk literature, which is consistent with the targets of the resistance poetry due to the wide range of audiences and influence over the masses.