بررسي نگرش دانشجويان به نظام وظيفه مطالعه موردي؛ دانشجويان دانشگاه فردوسي مشهد

Examination of Students' Attitude towards Conscription: the case study of Mashhad Ferdowsi University students

با ايجاد دولت ـ ملت و برقراري حاكميت ملي نظام وظيفه به يكي از روش هاي اصلي تامين منابع انساني ارتش هاي نوين تبديل و شهروندان ذكور موظف شدند به عنوان تكليف ملي مدتي را در نيروهاي مسلح خدمت كنند. در ايران نظام وظيفه از سال 1305 به اين سو اجرا و در خلال آن به ويژه در سال هاي اخير همواره بر تعداد دانش آموختگان مشمول افزوده شده است. به نحوي كه با رشد كمي دانشگاه‌ها و افزايش ظرفيت پذيرش دانشجو سهم دانش آموختگان دانشگاه‌ها در كل مشمولين به حدود پنجاه درصد در اواخر دهه 1390 خواهد رسيد. اين امر در شرايطي كه خدمت نظام وظيفه در زمره مهم ترين دغدغه‌هاي دانشجويان است شناخت نگرش آنان به نظام وظيفه را به موضوع با اهميتي تبديل كرده است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌‌دهد دانشجويان در مجموع خواستار كاهش مدت خدمت و دوره آموزش، افزايش تسهيلات و در نظرگرفتن انواع خدمات جايگزين هستند. آن‌ها از وضعيت كنوني ارتباط خدمت وظيفه با رشته تحصيلي ، حفظ منزلت خود در ايام خدمت، قوانين نظام وظيفه و معافيت‌هاي موجود ناراضي و خواهان كاهش مدت خدمت، متناسب با افزايش سطح تحصيلات هستند. اما در شرايطي كه خدمت نظام وظيفه با توجه به سياست و ساختار كنوني تامين منابع انساني نيروهاي مسلح الزامي و با امنيت ملي پيوند خورده است از سويي بايد خواسته‌هاي دانشجويان با ملاحظات ملي و راهبردي كشور در باره تامين امنيت مطابقت داده شود و از سوي ديگر نهادهاي مرتبط نقش فعال و خلاق تري در مديريت اصلاحات ضروري و پاسخگويي به تقاضاهاي دانشجويان برعهده گيرند.

After creation of nation-state and establishment of national sovereignty, conscription became one of the main ways of providing human resources for modern armies and the male citizen were obliged to serve in the military forces as a national duty. In Iran, from 1926 on, conscription have been enforced and the number of educated people have been increased in recent years so that by increasing the number of universities and the capacity for admitting students in general, the ration of educated people in conscripted soldiers will reach 90 percent in the end of 2010s. The issue of military service as one of the main concerns for students has made their attitude towards conscription an important topic. The findings show that the students in general, want the reduction in the military service time and instruction period, increase in facilities and considering different kinds of alternative services. They are dissatisfied with the existing system of conscription because of their academic field, statute during military service, the laws of conscription, and they want the reduction of military service time corresponding to their education level. But while the conscription is related to the existing policy and structure of providing human resources for military forces and national security, it should be adjusted to students' demands and national strategy and considerations on the one hand, and the related institutions should adopt a more innovative and active role in managing necessary reforms and responding students' demands.